references
58 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
że w wielu najcenniejszych miastach historycznych – właśnie z Listy UNESCO – zachodzą przekształcenia, które istotnie zagrażają ich wartości. Głównym i bardzo wyraźnym problemem stały się nowe inwestycje brutalnie przekształcające historyczną przestrzeń, których służby odpowiedzialne za ochronę wartości zabytkowych nie były w stanie kontrolować i ograniczać. Zarządcy miast wpisanych na Listę UNESCO przegrywali z naporem inwestycyjnym, ale ze względu na status tych dóbr problem zyskiwał międzynarodowy rozgłos. Na forum Komitetu Światowego Dziedzictwa zaczęto omawiać raporty o przekształceniach kolejnych miast, a to już zaczęło budzić reakcje. Żaden kraj nie chciał być piętnowany jako niedbający o najcenniejsze dziedzictwo – groźba wykreślenia z Listy światowego dziedzictwa przemawiała do wyobraźni. Jednak w praktyce władze miast chciały mieć zarówno inwestycje, jak i korzyści wynikające z wpisania na Listę UNESCO. Dlatego w 2005 roku zorganizowano w Wiedniu konferencją, podczas której chciano przedyskutować i ustalić zasady wprowadzania nowej zabudowy na obszarach historycznych. W praktyce chodziło o ustalenie kompromisu pomiędzy zachowaniem różnorodności elementów miasta historycznego, stanowiących jego dziedzictwo, a potrzebami współczesnego rozwoju i udziału w zarządzaniu miastem szerokich grup interesariuszy. Próbowano ustalić, jak pogodzić różnorodność dziedzictwa z różnorodnością potrzeb i celów rozwojowych, wyrażanych przez wielu partnerów. Najsilniejszy okazał się głos inwestorów, zarządców miast i architektów, którzy postulowali większe otwarcie na potrzeby współczesnego rozwoju w miastach historycznych. Konferencja przyjęła dokument nazwany „Memorandum Wiedeńskim”, którego istotę można sprowadzić do uznania potrzeby włączenia historycznych obszarów do procesu współczesnego rozwoju. Zapisano tam – co koresponduje ze stwierdzeniami sformułowanymi powyżej – że na obszarach staromiejskich nie może dominować aksjologia narzucana przez konserwatora. Na obszarach staromiejskich jest wielu interesariuszy i wszyscy oni mają prawo realizować swoje cele. „Memorandum” było punktem wyjścia do dalszych prac nad formalnym ujęciem tego problemu. Po kilku latach prac i międzynarodowej dyskusji Konferencja Generalna UNESCO przyjęła w listopadzie 2011 roku Zalecenie w sprawie historycznego krajobrazu