Opublikowany został najnowszy Globalny Raport programu Edukacji dla Wszystkich na rok 2008. Prezentacja dokumentu odbyła się 29 listopada 2007 w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Publikacja zatytułowana „Edukacja dla Wszystkich do 2015 roku: czy damy radę?” jest już szóstą edycją ukazującego się co rok raportu na temat stanu realizacji sześciu podstawowych celów programu EdW sformułowanych na Światowym Forum w Dakarze w 2000 roku. Tegoroczny raport ukazuje się więc niemal dokładnie w połowie okresu wyznaczonego do realizacji zobowiązań podjętych podczas Forum, a mających na celu zapewnienie podstawowej edukacji wszystkim – dzieciom i dorosłym – do roku 2015.
Oceniając dotychczas podjęte wysiłki, w tym realizowane programy i politykę edukacyjną w różnych regionach świata, Raport stawia także pytania o największe przeszkody i wyzwania na kolejne osiem lat, które przesądzą o tym, w jakim stopniu założone cele zostaną osiągnięte.
“Na półmetku skłaniamy się do raczej pozytywnych ocen tego, co zostało dokonane, jednak towarzyszy temu świadomość, że o wiele większa praca jeszcze przed nami”. – powiedział podczas prezentacji Raportu Nicholas Burnett, jego wieloletni Dyrektor, a od września 2007 także zastępca Dyrektora Generalnego UNESCO. „Kraje i regiony świata o największych edukacyjnych potrzebach, czynią obecnie o wiele szybsze postępy niż w latach 90. Dzięki większemu zaangażowaniu rządów, większym nakładom na edukację i znacznej pomocy z zewnątrz miliony dzieci w takich krajach jak Burkina Faso, Etiopia, Indie, Mozambik, Tanzania, Jemen czy Zambia zyskały dostęp do edukacji”.
Z danych Raportu wynika, że w latach 1999 – 2005 liczba dzieci rozpoczynających naukę wzrosła o 36 procent w krajach Afryki Subsaharyjskiej i o 22 procent w Azji południowo-wschodniej. Udział wydatków budżetowych na edukację w tym regionie świata wzrósł o ponad 5 procent rocznie. W 14 krajach zniesiono opłaty za naukę szkolną, co umożliwiło dostęp do niej dzieciom dotychczas będącym w najtrudniejszej sytuacji. Na całym świecie liczba dzieci w wieku szkolnym nieuczęszczających do żadnej szkoły znacznie się obniżyła, z 96 mln w 1999 do 72 milionów w 2005.
W okresie od 1999 do 2005 kolejnych 17 krajów osiągnęło cel równego dostępu dziewcząt i chłopców do edukacji na poziomie podstawowym. Są wśród nich Ghana, Senegal, Malawi, Mauretania i Uganda. 19 krajów, między innymi Boliwia, Peru i Wietnam, osiągnęło ten cel na poziomie edukacji ponadpodstawowej. W sumie, równouprawnieniem w dostępie do edukacji podstawowej może poszczycić się 63 procent krajów świata, a na poziomie ponadpodstawowym 37 procent.
W krajach o najniższym dochodzie narodowym nakłady na edukację wzrosły ponad dwukrotnie w latach 2000 – 2004, a w kolejnym roku kraje te otrzymały 2,3 mld dolarów wsparcia na rozwój podstawowej edukacji. Jednakże pomimo tylu optymistycznych danych, osiągnięcie ostatecznego celu wydaje się wciąż odległe. 25 krajów spośród 129 poddanych analizie, będzie miało problem z osiągnięciem sześciu podstawowych celów EFA. Dwie trzecie z nich to kraje Afryki Subsaharyjskiej, a ponadto Bangladesz, Indie, Nepal, Mauretania, Maroko i Pakistan. Prawdopodobnie liczba krajów zagrożonych jest zaniżona ze względu na niedostępność wielu danych. 53 kraje znajdują się w sytuacji pośredniej: udział w edukacji podstawowej jest tam wysoki, jednak wskaźniki zaniża poziom tej edukacji, jak również duża liczba analfabetów wśród dorosłych. W oparciu o dane dostępne obecnie prognozuje się, że 58 krajom spośród 86, które nie osiągnęły jeszcze celów EFA, nie uda się to w ogóle do 2015 roku.
Mimo znacznych postępów w równym dostępie dziewcząt i chłopców do edukacji, dziewczęta wciąż stanowią 60 procent dzieci pozostających poza systemem edukacyjnym w krajach arabskich i 66 procent w krajach Azji południowo-wschodniej. Według najnowszych prognoz, w ponad 90 krajach spośród 172 zbadanych nie uda się osiągnąć równouprawnienia w dostępie do edukacji. W niektórych regionach świata, np. w Ameryce Północnej, Europie Zachodniej, a także w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach nierówny udział płci w edukacji wynika z tego, że liczba dziewcząt jest znacznie większa niż chłopców uczęszczających do szkół ponadpodstawowych.
Wiele uwagi poświęcono w Raporcie globalnemu problemowi jakości edukacji, który w krajach największych potrzeb edukacyjnych powiązany jest z niska jakością kształcenia, wysoką statystyką dzieci wypadających z systemu szkolnego przed ukończeniem podstawowej edukacji, brakiem nauczycieli i niskim poziomem ich kształcenia. Mimo że w porównaniu z rokiem 1999 wskaźniki nieco się poprawiły, to jednak w 17 krajach subsaharyjskich do ostatniej klasy szkoły podstawowej wciąż dociera poniżej 63 procent uczniów. W niektórych krajach afrykańskich statystyka ta dotyczy mniej niż połowy uczniów. W wielu krajach rozwijających się około 40 procent uczniów nie osiąga minimalnych wymaganych wyników w dziedzinie matematyki czy nauki języka ojczystego.
Chcąc sprostać rosnącej liczbie dzieci uczęszczających do szkół, kraje rozwijające się stają przed problemem konieczności zatrudnienia wielu nowych nauczycieli. Do 2015 roku w samych tylko szkołach podstawowych potrzeba ich będzie o 18 milionów więcej niż obecnie. Kraje Afryki Subsaharyjskiej i Azji Południowo-Wschodniej, cierpiące na stały niedobór kadry nauczycielskiej, zatrudniają w większości nauczycieli kontraktowych, o wiele gorzej wykształconych i opłacanych, a co za tym idzie – oferujących niższy poziom nauczania.
Obszarami wymagającymi wielu dalszych wysiłków i nakładów pozostają edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna oraz edukacja dorosłych. Mimo znacznego postępu w tych dziedzinach, edukacją przedszkolną objętych jest poniżej 20 procent dzieci w krajach arabkich i subsaharyjskich oraz poniżej 40 procent w regionie Azji południowo-wschodniej. Wśród dorosłych obywateli świata 774 miliony - a więc co piąty -są analfabetami. Dwie trzecie z nich mieszkają w zaledwie 15 krajach. 64 procent analfabetów to kobiety. Spośród 101 krajów objętych badaniami, w 72 nie uda się do 2015 roku zmniejszyć o połowę rozmiarów analfabetyzmu. Zewnętrzne wsparcie finansowe dla rozwoju podstawowej edukacji w krajach o największych problemach jest wciąż niewystarczające wobec potrzeb, wynoszących obecnie 11 mld dolarów. Najwięksi donorzy to: Francja, Niemcy, Japonia, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania.
Kraje, które osiągnęły już cele EdW lub mają wielką szansę dokonać tego w założonym terminie, znajdują się w większości w Ameryce Północnej i Europie, ale do grupy tej należą także: Argentyna, Brunei Darussalam, Bahrain, Meksyk i Republika Korei. Najwyższe wskaźniki realizacji celów EdW osiągnęły dotychczas Norwegia, Zjednoczone Królestwo Wlk. Brytanii i Irlandii Północnej, Słowenia, Szwecja, Republika Korei oraz Włochy.
Globalne raporty programu Edukacji dla Wszystkich w poprzednich latach poświęcone były: Edukacji i opiece nad dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (2007), Alfabetyzacji (2006) , Jakości kształcenia (2005), Równouprawnieniu w dostępie do edukacji (2003/4).