edUKacja i ochroNa zabYtKów 1 27 (evidential value), wartości historycznej (historical value) i wartości estetycznej (aestheticvalue), wyróżniono wartość społeczną (communal value)14. W taki sposób oceny społeczeństwa zyskały podobny status, jak tradycyjne wartości zabytkowe. Ukierunkowanie polityki i doktryny konserwatorskiej na społeczeństwo, bez wątpienia prowadzi do jego edukacji w zakresie ochrony zabytków. W takiej sytuacji trudno wręcz stwierdzić, czy edukacja jest celem, czy środkiem prowadzącym do celu; w praktyce następuje przemieszanie tych zadań. W takich warunkach misja edukacyjna staje się po prostu elementem systemu ochrony zabytków. I nie ma wątpliwości, że taki powinien być kierunek rozwoju tych systemów. Niestety przekształcania systemu ochrony zabytków i wspierającej ten proces teorii konserwatorskiej są tylko elementem procesu edukacji społeczeństwa, widzianego z perspektywy trzech poziomów wskazanych na początku artykułu. Dlatego trzeba powrócić do pytania o głównych wykonawców tego zadnia. Oczywiście środowisko konserwatorskie nie jest w stanie realizować tego procesu na szeroką skalę. Muszą to robić instytucje, które za edukację odpowiadają i ją wspomagają. Na szczęście wypracowano już wiele form działania, które bezpośrednio służą edukacji w zakresie dziedzictwa lub są z nią związane. Niedostateczna jest jednak ilość tych działań, krąg ich adresatów, a pewnej weryfikacji wymaga zakres przekazywanych treści. Nie zmienia to jednak faktu, że można przywołać kilka przykładów działań, które sprawdziły się i powinny być szerzej wykorzystane w Polsce. Pierwszy przykład dotyczy ogólnoeuropejskiej akcji prowadzonej dla młodzieży szkolnej. Jest to systemowe wręcz działanie edukacyjne realizowane w oparciu o szkoły, nazwane „Schools Adopt Monuments”. Akcja ta została zainicjowana w początkach lat 90. przez włoską „Fondazione Napoli Novantanove”, a następnie wsparta przez europejską „Pegasus Foundation” – założoną przez członków Parlamentu 14 ConservationPrinciples,PoliciesandGuidance.FortheSustainableManage- mentoftheHistoricEnvironment, English Heritage, 2008, s. 27-31.