2 2 Rozdział 1 i i – N o w e w Y z wa N i a e d U K a c Yj N e to nowe elektroniczne i cyfrowe środki komunikacji, z komputerem i Internetem na czele, ich funkcje i rola, jaką odgrywają w życiu współczesnego (zwłaszcza młodego) człowieka, pokazują wyraźnie, że media to także nowe wzorce myślenia, reagowania oraz funkcjonowania stosunków między ludźmi. Media to zarazem środki komunikacji i tworzące się poprzez ich użycia systemy komunikacji (oralność i kultura oralna, pismo i kultura pisma, druk i kultura druku, etc.). Nie tylko media najnowsze, ale media w całej ich historii. Mówiąc najkrócej: pismo, fotografia, radio czy komputer przekształcają świat człowieka na wielu poziomach i to niezależnie od treści, jakie są przez nie przekazywane, np. pojawienie się druku to nie tylko możliwość szybszego i tańszego powielania książek, ale także wzór dla świata identycznych, masowych towarów, postępującej specjalizacji czynności ludzkich czy produkcji taśmowej; fotografia to nie tylko technologiczna zdolność utrwalania obrazów, ale i zmiana percepcji wzrokowej człowieka (coraz bardziej wyczulonej na szczegół) i poszerzenie granic jego wyobraźni poprzez możliwość oglądania tego, co oddalone w czasie i przestrzeni. Nie jest zatem możliwe rozumienie mediów i świadome posługiwanie się nimi bez uwzględnienia ich antropologicznego wymiaru: tego jak w mediach i poprzez media ludzie kształtują swój świat i siebie nawzajem. Po to, aby wydobyć kulturowe znaczenie mediów w programie wiedzy o kulturze, należy więc rozszerzyć ich rozumienie zarówno w stosunku do ich miejsca we współczesnym medioznawstwie (gdzie dominuje wizualne i audiowizualne postrzeganie mediów), jak w użyciach potocznych, gdzie media są bardzo często rozumiane jedynie jako mass media (prasa, radio, film, telewizja) lub media elektroniczne (wideo, komputer, cyfrowe nośniki dźwięku i obrazu, telefony komórkowe, odtwarzacze mp3, etc.). Rozszerzenie to powinno mieć zarówno charakter typologiczny, jak i historyczny, tak aby jako media mogły być rozumiane wszystkie środki komunikacji w kulturze wraz z ich różnorodnymi formami: słowo (mowa, pismo, druk, słowo elektroniczne); dźwięk (różne formy muzyki w kulturze); obraz (od malowideł naskalnych, przez obraz malarski, fotografię i film, do obrazów komputerowych); widowisko (występy i „teatr życia codziennego”, rytuały, obrzędy, ceremonie, święta, karnawały, różne formy teatru w kulturze).