3 maja: Światowy Dzień Wolności Prasy
Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy – licząca 1300 członków niezależna organizacja dziennikarska, walcząca o wolność i niezależność mediów w tym kraju i promująca wysokie standardy uprawiania zawodu dziennikarskiego, otrzymała tegoroczną Nagrodę Wolności Prasy im. Guillermo Cano, przyznawaną co roku przez UNESCO z okazji Dnia Wolności Prasy. Stowarzyszenie kontynuuje działalność mimo represji, jakie spotykają je ze strony władz Białorusi, łącznie z formalną delegalizacją w sierpniu 2021 r.
Kandydatura Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy została przedstawiona m. in. z inicjatywy Polski i uzyskała poparcie blisko pięćdziesięciu krajów, w tym wszystkich państw Unii Europejskiej. Poparcia udzieliło jej także kilkanaście organizacji pozarządowych, zajmujących się wolnością mediów w wymiarze międzynarodowym. Kandydatura BSD została wyłoniona przez jury, złożone z niezależnych dziennikarzy, światowej klasy autorytetów, aktywnych działaczy na rzecz wolności prasy.
Z okazji Światowego Dnia Wolności Prasy, pod hasłem „Dziennikarstwo pod cyfrowym oblężeniem”, w dniach 2-5 maja 2022 r. obradowała będzie w Punta Del Este (Urugwaj) Światowa Konferencja UNESCO, organizowana z okazji Światowego Dnia Wolności Prasy, który obchodzimy 3 maja. Głównym tematem obrad, planowanych w trybie hybrydowym, będzie wpływ ery cyfrowej na wolność słowa, bezpieczeństwo dziennikarzy, dostęp do informacji i prywatność. W ich rezultacie opracowane mają zostać konkretne zalecenia, w jaki sposób można tym wyzwaniom stawić czoła. Zgromadzeni na konferencji przedstawiciele świata polityki, mediów, aktywiści, menedżerowie ds. cyberbezpieczeństwa i eksperci prawni mają wspólnie wypracować konkretne rozwiązania przeciwko zagrożeniom stwarzanym przez narastającą tendencję do kontrolowania mediów i sprawowania nadzoru nad wolnością prasy i prywatnością.
Wszystkie sesje transmitowane będą na żywo za pośrednictwem platformy internetowej, poprzez którą można także dokonać rejestracji na konferencję.
Organizowane od kilkunastu lat obchody Dnia Wolności Prasy służą promocji wolnych mediów i powszechnego dostępu do informacji oraz dyskusji na temat podstawowych zasad wolności prasy, ocenie stanu ich przestrzegania w poszczególnych regionach świata, roli mediów w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, a także dyskusji na temat granic ich wolności oraz współczesnych wyzwań związanych z rozwojem mediów elektronicznych.
W marcu br. ukazał się Światowy Raport UNESCO na lata 2021/2022, poświęcony dziennikarstwu, zatytułowany: „Journalism is a public good. World trends in freedom od expression and media development” (Dziennikarstwo to dobro publiczne. Światowe trendy w dziedzinie wolności wypowiedzi i rozwoju mediów).
Od ponad 30 lat UNESCO rozwija Międzynarodowy Program Rozwoju Komunikacji, będący kluczowym narzędziem realizacji działań na rzecz wolności słowa i bezpieczeństwa dziennikarzy, a także jedynym w Systemie NZ, wielostronnym forum, przeznaczonym do wspierania rozwoju mediów w krajach rozwijających się. Od 2011 roku Polska była członkiem Międzyrządowej Rady od 2011 do 2019 roku, a od 2014 do 2019 r. także członkiem Biura IPDC.
Dzień służy także oddaniu hołdu dziennikarzom, którzy stracili życie pełniąc swoje obowiązki służbowe. Od prawie 20 lat UNESCO publikuje listę tych dziennikarzy, na której znalazło się już ponad 1500 nazwisk.
Dzień Wolności Prasy ustanowiony został decyzją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w grudniu 1993 roku, w następstwie zalecenia przyjętego na dwudziestej szóstej sesji Konferencji Generalnej UNESCO w 1991 r. To z kolei było odpowiedzią na apel dziennikarzy afrykańskich, którzy w 1991 r. opracowali przełomową Deklarację z Windhoek, wzywającą do ustanowienia i wspierania na całym świecie niezależnej, pluralistycznej i wolnej prasy, podkreślając jej znaczenie dla rozwoju zarówno demokracji, jak i gospodarki.
Deklaracja z Windhoek (1991)
Plan Działania NZ w sprawie bezpieczeństwa dziennikarzy i problemu bezkarności
Raporty Dyrektor Generalnej nt. bezpieczeństwa dziennikarzy i niebezpieczeństwa bezkarności
Report Sekretarza Generalnego NZ nt. bezpieczeństwa dziennikarzy i problemu bezkarności (A/74/314)
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948)
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1976)
