references
O C H R O N A D Z I E D Z I C T W A P O D W O D N E G O W K O N W E N C J I U N E S C O Z 2 0 0 1 R O K U
109
(art. 2 pkt 8). Myśl tę rozwinięto jeszcze w punkcie 1. artykułu 7: „Państwa Strony w ramach własnej suwerenności mają wyłączne prawo regulacji i autoryzacji działań nakierowanych na podwodne dziedzictwo kulturowe, spoczywające w ich wodach wewnętrznych, archipelagowych oraz morzu terytorialnym”. Konwencja zawiera ważne definicje, których listę otwiera stwierdzenie: „Podwodne dziedzictwo kulturowe oznacza wszelkie ślady egzystencji ludzkiej mające charakter kulturowy, historyczny lub archeologiczny, które pozostawały lub pozostają całkowicie lub częściowo pod wodą, okresowo lub stale, przez co najmniej sto lat, w tym stanowiska, budowle, obiekty, artefakty oraz szczątki ludzkie, wraz z ich kontekstem archeologicznym i przyrodniczym, a ponadto statki, samoloty oraz inne pojazdy lub ich części, ładunek lub inna zawartość, wraz z ich kontekstem archeologicznym i przyrodniczym; oraz przedmioty o charakterze prehistorycznym” (art. 1, pkt 1 (a)). Dotychczasowe działania w Polsce w zakresie ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego przyniosły liczący się dorobek, a jego realizatorzy zgromadzili spore doświadczenia, które można spróbować skonfrontować z ważniejszymi postanowieniami konwencji i z potrzebą respektowania jej w naszych warunkach. Celem konwencji, jak głosi artykuł 2 w punkcie 1, jest „zapewnienie i zwiększenie ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego” i (zgodnie z punktem 3 tegoż artykułu) Państwa Strony zobowiązują się nie tylko do współpracy w zakresie ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego, ale także „zobowiązują się je chronić dla dobra ludzkości (…)”. Co więcej, zachowanie podwodnego dziedzictwa kulturowego in situ uznaje się za priorytet nadrzędny w kontekście wydawania zezwoleń na wszelkie działania nakierowane na owe dziedzictwo (pkt 5). Takie też praktyki stosuje Centralne Muzeum Morskie, starając się zidentyfikować odkryte stanowisko archeologiczne i informować o jego historycznej randze Urząd Morski oraz Morski Oddział Straży Granicznej, w następstwie czego jest ono chronione. Również Muzeum podejmuje trud zachowania odkrytego stanowiska o charakterze zabytkowym w stanie nienaruszonym. W tym celu przeprowadzana jest jego inwentaryzacja, a następnie co jakiś czas lustracje kontrolne.
