references
PRAWNA OCHRONA ZABYTKÓW – TEORIA A PRAKTYKA...
125
Jan Janczykowski Prawna ochrona zabytków – teoria a praktyka. Uwagi wojewódzkiego konserwatora zabytków
C
hciałbym zwrócić uwagę na kilka aspektów pracy wojewódzkiego konserwatora zabytków. Ogólna sytuacja już została
scharakteryzowana. Mamy do czynienia z ciągłą ewolucją doktryn i poglądów. Jak określał to prof. Andrzej Tomaszewski, początkowo istniał kult pierwotnej formy zabytku (puryzm), który został zastąpiony kultem autentyzmu substancji materialnej zabytku. Później pojawiło się dążenie do kompromisu między integralnością zabytku i jego sposobem użytkowania, czyli zastąpienie „tolerancji dla zmian” „zarządzaniem zmianami”1. Następnie pojawiła się zasada zrównoważonego rozwoju, która, mimo że związana bezpośrednio z ustawą o ochronie środowiska, została implementowana do ustawy o ochronie zabytków. Później zwrócono uwagę na zabytki niematerialne, a ostatnio, bardzo słusznie, położono nacisk na podejście krajobrazowe dla ukierunkowania działań w obszarach zurbanizowanych. To wszystko w warunkach zmian ustrojowych, które ciągle trwają, z upodmiotowieniem właścicieli zabytków i rosnącą rolą komercji. Zabytek stał się „produktem turystycznym” i źródłem dochodów właściciela. W tej sytuacji właściciel coraz mocniej domaga się, żeby jego
1
A. Tomaszewski, Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków 2012, m.in. tekst
Konserwacja pomiędzy „tolerancją dla zmian” a „zarządzaniem zmianami”, s. 145-148.
