references
N I E M AT E R I A L N E D Z I E D Z I C T W O K U LT U R O W E B R A K U J Ą C E O G N I W O. . .
159
materialnego dziedzictwa kulturowego nadal jest w Polsce na bardzo niskim poziomie, będącym wynikiem braku szeroko zakrojonej edukacji społecznej i obywatelskiej w tym zakresie oraz braku wsparcia na dużo większą skalę niż obecnie dla już podejmowanych inicjatyw w tym zakresie ze strony samego państwa.
Nowe podejście w ochronie dziedzictwa kulturowego
Podstawowe wyzwanie, jakie obecnie stoi przed Polską, to wypracowanie nowego podejścia do ochrony dziedzictwa kulturowego, które uwzględniałoby jego holistyczny, całościowy charakter, odzwierciedlający również obserwowane tendencje w prawie międzynarodowym i stosunkach międzynarodowych. Dotychczas koncentrowano się przede wszystkim na materialnych aspektach dziedzictwa. Do nowego kierunku myślenia o dziedzictwie kulturowym skłaniają w pierwszym rzędzie uniwersalne regulacje międzynarodowo-prawne. Ten istotny dla ochrony kultury na poziomie międzynarodowym zespół umów obejmuje swoimi przepisami: a) prawa kulturalne, jak m.in. prawo do uczestnictwa w życiu kulturalnym, korzystania ze sztuki i postępu nauki (Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych z 1966 roku, art. 27 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku), b) dziedzictwo kulturowe materialne (Konwencja z 1972 roku), w tym przyrodnicze (Konwencja z 1972 roku) i podwodne (Konwencja z 2001 roku), c) dziedzictwo niematerialne (Konwencja z 2003 roku), d) dobra kultury: w sytuacji konfliktów zbrojnych (Konwencja z 1954 roku) oraz w sytuacji przewozu i wywozu (Konwencja z 1970 roku)4. Wszystkie one składają się na system ochrony kultury, którego spoiwem, wyznaczającym stosunek różnych kultur do siebie jest Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form
4
Szerzej: H. Schreiber, Konwencja UNESCO z 2003 roku: między prawniczą
pewnością a antropologicznymi wątpliwościami. W 10-lecie istnienia Konwencji (2003-2013), w: B. Fatyga, R. Michalski (red.), „STARE NOWOŚCI” czyli przewodnik po problemach współczesnej polskiej kultury ludowej, Warszawa–Olsztyn, 2012.
