references
N I E M AT E R I A L N E D Z I E D Z I C T W O K U LT U R O W E B R A K U J Ą C E O G N I W O. . .
165
Polskie niematerialne dziedzictwo kulturowe na „rynku międzynarodowym” – terra incognita
Polska ratyfikowała prawie wszystkie konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Prawie, gdyż nadal nie jest ratyfikowana konwencja o ochronie dziedzictwa podwodnego, zaś fakt ratyfikacji Konwencji z 2003 roku jest tak opóźniony, że w zasadzie jeszcze dzisiaj nie czerpiemy z tego żadnych międzynarodowych korzyści. Tymczasem analiza szybkości ratyfikacji tego aktu powinna dać nam dużo do myślenia. Najsłynniejsza do tej pory Konwencja UNESCO z 1972 roku – przez ponad 40 lat swojego istnienia została ratyfikowana przez niemalże wszystkie państwa świata – 190 na 195 państw członkowskich UNESCO. Konwencja z roku 2003 – po zaledwie jednej czwartej tego czasu, bo po dziesięciu latach, jest ratyfikowana już przez 150 państw, a szybkość ratyfikacji pozwala przewidywać, iż liczbę 190 osiągnie w czasie dwukrotnie krótszym niż Konwencja z 1972 roku. Świadczy to nie tylko o jej powszechnej akceptacji i braku większych kontrowersji dotyczących jej znaczenia, lecz także o tym, że wszystkie państwa, które ją ratyfikowały, widziały w tym swoje realne interesy. A przynajmniej dostrzegły je te 134 państwa, które ją ratyfikowały przed nami, w tym tacy nasi sąsiedzi jak Białoruś, która już dzisiaj czerpie z tego profity, mając wpisany element niematerialnego dziedzictwa kulturowego na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości – główny instrument promocji tego aspektu dziedzictwa na poziomie międzynarodowym. Czy zatem powstanie konwencji chroniącej ten aspekt dziedzictwa powinno Polskę „zaskoczyć”? Niestety nie. Konwencję poprzedzały różne programy: Tradycyjna Muzyka Świata, Zagrożone Języki, Żywe Skarby Kultury i najważniejszy – Proklamacja (Lista) Arcydzieł Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, który miał swoje trzy edycje: w 2001, 2003 i 2005 roku, grupując w sumie 90 elementów uznanych za arcydzieła niematerialnego dziedzictwa kulturowego10.
10
Szerzej: H. Jodełka (Schreiber), Międzynarodowa ochrona niematerialnego
dziedzictwa kulturowego, „Stosunki Międzynarodowe-International Relations”, 2005, t. 32, nr 3-4.
