references
W D R O Ż E N I E P R AW O DAW S T WA U N E S C O D O P O LS K I E G O P O R Z Ą D K U . . .
183
lub jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że dokument ten nie jest wiarygodny, to organ Straży Granicznej lub organ celny może zatrzymać ten zabytek na czas niezbędny do ustalenia, czy wywóz zabytku mógł być dokonywany bez pozwolenia, o którym mowa w art. 51 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W istocie, podobnie jak to miało miejsce pod rządami krytykowanych przepisów wywozowych w ich pierwotnym brzmieniu, ciężar odpowiedzialności spoczywa na funkcjonariuszach organów Straży Granicznej oraz organów celnych, którzy muszą ocenić wiarygodność dokumentów – np. zweryfikować wycenę dzieła sztuki oraz ocenę jego wieku. Podsumowując, przyjęcie przepisów wywozowych w niniejszym kształcie uniemożliwia osiągnięcie celów Konwencji z 1970 roku. Kolejnym ratyfikowanym aktem jest Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (1972)13. Wymaga ona zasadniczo przyjęcia „nowych postanowień umownych, wprowadzających skuteczny system zbiorowej ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o wyjątkowej powszechnej wartości, zorganizowany w sposób stały i w oparciu o nowoczesne metody naukowe”14. Podstawą do realizacji zamierzonych celów Konwencji jest obowiązek każdego z Państw Stron do „zapewnienia identyfikacji, ochrony, zachowania, przedłożenia i przekazania przyszłym pokoleniom dziedzictwa kulturalnego i naturalnego15 […] usytuowanego na jego terytorium” (art. 4 Konwencji). Natomiast zgodnie z art. 5, Konwencja nakłada na Państwa Strony następujące zobowiązania: a) prowadzenie polityki ogólnej zmierzającej do wyznaczenia dzie13 14 15
Dz. U. z 1976 r., Nr 32, poz. 190. Preambuła. Postanowienia te w przypadku dziedzictwa naturalnego, w tym rozwinię-
cie koncepcji praw przyszłych pokoleń jako idei solidarności między pokoleniami, znalazło swoje odzwierciedlenie w Deklaracji z Rio, przyjętej przez Szczyt Ziemi (1992 r.). Rozważania na temat praw przyszłych pokoleń można również odnaleźć we wspólnej Deklaracji UNESCO i Trójkontynentalnego Instytutu Demokracji Parlamentarnej i Praw Człowieka Uniwersytetu w La Laguna (1994 r.), która uważana jest za początek procesu przyjęcia odpowiednich rozwiązań normatywnych na forum UNESCO.
