references
186 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
tego właściwa ochrona dobra wpisanego na Listę światowego dziedzictwa, należy zapewnić mu odpowiednią strefę buforową (pkt 103 Wytycznych). Strefa ta ustanawiana jest w celu uzyskania skutecznej ochrony miejsca wpisanego na Listę i traktuje się ją jako obszar otaczający dobro, w stosunku do którego wprowadzono specjalne restrykcje prawne i/lub zwyczajowe, nałożone na sposób użytkowania i rozwoju tego terenu. Powinna ona obejmować bezpośrednie otoczenie chronionego obszaru, ważne panoramy i inne miejsca lub atrybuty mające funkcjonalne znaczenie dla dobra i jego ochrony. Obszary tworzące strefy buforowe powinno się w każdym przypadku określać poprzez odpowiednie mechanizmy. Podsumowując, Konwencja z 1972 roku zobowiązuje Polskę do posiadania efektywnego systemu ochrony i zarządzania, realizowanego przede wszystkim przez odpowiedni plan lub inny udokumentowany system zarządzania, który musi określać sposób, w jaki wyjątkowa uniwersalna wartość dobra jest chroniona, najlepiej w drodze zaangażowania społecznego. Pamiętać należy, że celem systemu zarządzania jest zapewnienie odpowiedniej ochrony dobra dla obecnych i przyszłych pokoleń. Zgodnie z przyjętą konstrukcją Listy światowego dziedzictwa, sam wpis nie pociąga za sobą istotnej zmiany statusu prawnego wpisanego obiektu, a tym bardziej – dodatkowego źródła finansowania na poziomie krajowym. Podstawową jego rolą jest oddziaływanie na świadomość społeczną. Właściwe zarządzanie i ochronę mogą więc zapewnić wyłącznie przepisy prawa krajowego, które powinny być: spójne, skuteczne, gwarantować właściwy monitoring, wprowadzać możliwość ingerencji zarówno na obszarze chronionym, jak i w strefie buforowej. Konwencja i Wytyczne operacyjne rodzą więc zarówno dyrektywy ogólne dotyczące systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce, jak i szczegółowe wymagania dotyczące kształtu przepisów (np. dotyczące granic wpisów). Na uwagę w tym kontekście zasługuje również Zalecenie w sprawie ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego na płaszczyźnie krajowej, przyjęte, podobnie jak Konwencja, w 1972 roku18.
18
Zob. W. Sieroszewski, Ochrona dóbr kultury w ustawodawstwie UNESCO,
Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Warszawa 1978, s. 137 - 144.
