references
216 D L A C Z E G O I J A K W N O W O C Z E S N Y S P O S Ó B C H R O N I Ć D Z I E D Z I C T W O K U L T U R O W E
Otoczenie, w którym człowiek się wychowuje i mieszka, ma istotny wpływ na poczucie jakości życia i stanowi warunek budowy kapitału społecznego. Jest ważnym warunkiem identyfikacji z miejscem, wzrostu relacji w obrębie społeczności lokalnych, przynależności społecznej, integracji wspólnotowej. Stopień identyfikacji z dziedzictwem narodowym jest pochodną rozumienia i identyfikacji z dziedzictwem lokalnym, którego wartość w dużej mierze określają potrzeby społeczne. Tak określone dziedzictwo spełnia istotną rolę motywującą do uczestnictwa w procesach demokratycznych poprzez zaangażowanie w lokalnych organizacjach pozarządowych, udział w wyborach itp. Do procesów tych należy też gotowość do negocjacji, niezbędnego narzędzia w zarządzaniu dziedzictwem, określania jego wartości zgodnej z potrzebami społecznymi, godzącymi interesy wszystkich zainteresowanych stron. Takie postępowanie wyraźnie wynika z dokumentów i praktyk UNESCO. Rozpoznanie tożsamości i identyfikacja z miejscem i dziedzictwem (a w konsekwencji z państwem) sprzyja akceptacji różnorodności kulturowej, zgodnie z założeniami Konwencji UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego z 2005 roku. Na podobnych zasadach, w myśl Traktatu Lizbońskiego, opiera się konstrukcja wielonarodowej Unii Europejskiej, co obliguje państwo do promocji różnorodności kulturowej i podejmowania działań o charakterze edukacyjnym. Ustawa o ochronie dziedzictwa kulturowego stanowiłaby zasadniczy punkt odniesienia o charakterze międzyresortowym w zakresie ochrony dziedzictwa, co wynika z natury konwencji UNESCO i podejścia całościowego. Wiąże się to również, co jeszcze raz podkreślam, z postulowanym odejściem od pojęcia zabytku do pojęcia dziedzictwa i podejściem obszarowym, krajobrazowym zgodnie z wymienionym już Zaleceniem z 2011 roku oraz przywoływaną podczas dyskusji Europejską Konwencją Krajobrazową. Oznaczałoby to zmianę determinującą konieczność opracowania nowych, odpowiednich legislacyjnych instrumentów. Braki obecnego systemu ochrony ujawniły wystąpienia w pierwszej i drugiej części naszej konferencji, a z kolei wypowiedzi panelistów w jej ostatniej części pozwalają na wskazanie nowych możliwości rozwiązań.
