references
D Z I E D Z I C T W O K U LT U R O W E A K A P I TA Ł S P O Ł E C Z N Y
23
przepaść cywilizacyjna od większości europejskich demokracji. O niedocenianiu znaczenia krajobrazu kulturowego jako zasobu świadczyć może rządowy „Raport Polska 2030. Wyzwania rozwojowe”1. Mówi się w nim wiele – i słusznie – o zasobach ludzkich, ale całkowicie ignoruje wartości kulturowe jako zasoby prorozwojowe2. A są to zasoby nieodtwarzalne! Powstaje zatem konieczność szybkiego sformułowania ideowego modelu współczesnej ochrony dóbr kultury, odmiennego od dotychczasowego. Musi on również uwzględniać trzy zjawiska, które w znaczący sposób wpłyną na stan zabytkowego zasobu: – narastającą presję modernizacyjną, – narastające zapotrzebowanie na dziedzictwo – swoisty popyt, który zwiększa się wraz z procesami uniformizacyjnymi, – przeniesienie punktu ciężkości z wartości dziedzictwa na potrzeby społeczne – przejście od pojęcia zabytku, który jest immanentnie związany z przeszłością, do pojęcia dziedzictwa. Trzeba przy tym koniecznie pamiętać, iż nie ma idealnego systemu ochrony dziedzictwa. Kryzys estetyczny, który jest wywoływany przez żywiołowe procesy zmiany - kwestia różnicowania i ujednolicania - to dzisiaj syndrom uniwersalny w ujęciu globalnym. To dlatego ochrona miast historycznych jest szczególnie trudna. Bo wartości dziedzictwa nie zawsze są spójne ze współczesnością. Wszystkie nawet najbardziej idealne pomysły na miasto muszą mieć nie tylko swój kontekst cywilizacyjny i technologiczny, ale i społeczny… . Problematyki ochrony dziedzictwa oraz nowego pola konfliktów i zagrożeń, jakie pojawiły się wraz z transformacją nie można przy tym oderwać od wyraźnego kryzysu sektora kultury instytucjonalnej w Polsce. Opisane w klasycznej już dzisiaj książce Daniela Bella pt. „Kulturowe sprzeczności kapitalizmu” napięcie pomiędzy: polityką, ekonomią i kulturą, oznacza w przypadku Polski po roku 1989 przede
1 2
Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. M. Boni [red.]. Warszawa 2009. Tamże, s. 366.
