references
ZALECENIA DOTYCZĄCE WDROŻENIA PRAWODAWSTWA UNESCO...
237
b) gmachy, których zasadniczym i stosowanym w praktyce przeznaczeniem jest przechowywanie lub wystawianie dóbr kulturalnych ruchomych, określonych jak wyżej, na przykład muzea, wielkie biblioteki, składnice archiwalne, jak również schrony mające na celu przechowywanie, w razie konfliktu zbrojnego, dóbr kulturalnych ruchomych, określonych jak wyżej, c) ośrodki obejmujące znaczną ilość dóbr kulturalnych określonych w powyższych punktach, zwane „ośrodkami zabytkowymi”. Ochrona dóbr kulturalnych w rozumieniu niniejszej Konwencji obejmuje opiekę nad nimi oraz ich poszanowanie. Umawiające się Strony zobowiązały się przygotować już w czasie pokoju opiekę nad dobrami kulturalnymi położonymi na ich terytorium wobec dających się przewidzieć następstw konfliktu zbrojnego, podejmując w tym celu kroki, jakie uznają za stosowne. Konwencja haska z 1954 r., mimo że w większości dotyczy postanowień na wypadek wojny, wywiera wpływ na sytuację zabytków w okresie pokoju. Ciężar ochrony spoczywa tym samym na obu stronach konfliktu. W ramach poszanowania dóbr kulturalnych strony konfliktu zbrojnego są zobowiązane: do powstrzymania się od używania ich oraz ich bezpośredniego otoczenia, a także środków przeznaczonych do ich ochrony, do celów, które mogłyby wystawić te dobra, w razie konfliktu zbrojnego, na zniszczenie lub uszkodzenie, oraz przez powstrzymanie się, wobec nich, od wszelkich aktów nieprzyjacielskich, zakaz wszelkich aktów kradzieży, rabunku lub bezprawnego przywłaszczenia, a także powstrzymania się od wszelkich środków odwetu wymierzonych przeciw dobrom kulturalnym. Konwencja przewiduje dwa reżimy ochrony: ogólny (obejmujący wszystkie wymienione w art. 1 Konwencji dobra kulturalne)16 oraz specjalny (przysługujący tylko obiektom wpisanym jeszcze w czasie pokoju do Międzynarodowego Rejestru Dóbr Kulturalnych objętych ochrona specjalną, prowadzonego przez UNESCO)17. Nieruchomości poddane ochronie specjalnej muszą być zaopatrzone w znak rozpoznawczy, którym jest tarcza skierowana ostrzem w dół, podzielona wzdłuż przekątnych na cztery pola: dwa błękitne i dwa białe. Oznaczenia te oraz upowszechnianie znajomości
16 17
Skutkująca obowiązkiem poszanowania tych obiektów (art.4 Konwencji haskiej). Skutkująca obowiązkiem zapewnienia nietykalności przez powstrzymanie się od wszelkich aktów nieprzyjacielskich skierowanych przeciw tym dobrom oraz od wszelkiego użytkowania bądź ich samych, bądź ich otoczenia do celów wojskowych (art. 9 Konwencji haskiej).
