references
246 A N E K S
1
do klasyfikowania i ogłaszania niektórych dóbr kultury za niezbywalne i tym samym objęte zakazem wywozu oraz ułatwiać odzyskanie przez zainteresowane Państwo takich dóbr w przypadkach, gdy zostały one wywiezione. Konwencja z 1970 r. zakłada możliwość zawierania między Państwami Stronami Konwencji specjalnych porozumień lub dalszego wykonywania już zawartych porozumień w sprawie zwrotu dóbr kultury wywiezionych z terytoriów, z których dobra te pochodzą, przed wejściem w życie niniejszej Konwencji w stosunku do zainteresowanych Państw. Zobowiązania wynikające z Konwencji z 1970 r. zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego w podstawowym zakresie w postaci przepisów dotyczących kontroli wywozu zabytków za granicę (art. 51–61 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Przepisy obowiązujące od dnia 17 listopada 2003 r. (a więc dnia wejścia w życie ustawy z 23 lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami) zostały znowelizowane z dniem 5 czerwca 2010 r.27 Nowelizacja ta, która doprowadziła do zmian krytykowanych w literaturze przepisów28, powinna zostać poddana szczegółowej analizie z punktu widzenia wymagań Konwencji z 1970 r.
27
28
Ustawa z dnia 18 marca 12010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zob. np. K. Zeidler, Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa 2007, s. 187–189; W. Paczuski, Handel dziełami sztuki w Unii Europejskiej, Warszawa 2005, s. 356–362; por. M. Niedźwiedź, Obrót dobrami kultury w Unii Europejskiej, Kraków 2000, s. 166 i n. Zob. też np. K. Gerula, Propozycje zmian przepisów wywozowych, Gazeta Antykwaryczna 2006, nr 12, s. 74 i nast. Należy wyjaśnić, że krytyka przepisów w poprzednim brzmieniu była nierozerwalnie związana z obowiązkiem uiszczenia opłaty skarbowej. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.), momentem powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej od dokonania czynności urzędowej, od wydania zaświadczenia i od wydania zezwolenia, jest moment złożenia wniosku o dokonanie czynności, o wydanie zaświadczenia lub o wydanie zezwolenia (oznacza to, że do wniosku powinien zostać dołączony dowód wpłaty opłaty skarbowej we właściwej wysokości). Załącznik do tej ustawy określał, że wysokość opłaty skarbowej wynosi: za pozwolenie na wywóz czasowy zabytków za granicę (wszystkie rodzaje) – 44 zł; za pozwolenie na wywóz stały zabytków za granicę – 25% wartości ustalonej przez biegłych; za dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpis, wypis lub kopię – 17 zł; za zaświadczenie stwierdzające, że przedmiot nie wymaga pozwolenia na wywóz za granicę – 17 zł. Wiele osób wywożących cenne obiekty na stałe za granicę nie występowało o wydanie pozwolenia (łamiąc tym samym prawo), chcąc ominąć opłatę skarbową w wysokości 25% wartości dzieła. Z dniem 1 stycznia 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o opłacie skarbowej, która wprowadziła opłatę w wysokości 100 zł za wydanie pozwolenia na wywóz stały. Odpadł więc istotny element negatywnie wpływający na stosowanie przepisów wywozowych.
