references
D Z I E D Z I C T W O K U LT U R O W E A K A P I TA Ł S P O Ł E C Z N Y
25
byłby
przekonujący
dla
społeczności
lokalnych
– w ra z z w ła śc ic iela m i i u ż y t kow n i k a m i z aby tków stanowią one podstawowe ogniwa opieki nad d z i e d z i c t w e m 4. Nie ulega dzisiaj więc wątpliwości, iż kapitał społeczny winien odegrać kluczową rolę w nowych strategiach państwa wobec dziedzictwa kulturowego! Dodajmy, iż odpowiedzialność współczesnego społeczeństwa wobec przyszłych pokoleń jest trwale i powszechnie uwzględniana w odniesieniu do ochrony środowiska naturalnego. Idąc za tym przykładem, musimy szybko przyjąć podobną postawę w stosunku do ochrony środowiska kulturowego. Andrzej Tomaszewski słusznie podkreślał, iż: „zagrożenia dóbr kultury powodowane przez człowieka są znacznie większe i niebezpieczniejsze od zagrożeń zewnętrznych” i dlatego „musimy skupić uwagę na zwalczaniu społecznych zagrożeń dóbr kultury5. Proces „tworzenia” dziedzictwa i jego interpretacji łączy się z kwestią świadomości wartości dziedzictwa i dialogu społecznego. Działania w tym zakresie nie powinny być adresowane do środowisk konserwatorskich, lecz do „zwykłych ludzi” – społeczeństwa obywatelskiego. Zwiększa to i różnicuje grupę uczestników „gry w dziedzictwo”. Dlatego kluczową kwestią stał się w tradycji anglosaskiej tzw. „community consensus & cooperation” [konsensus i współdziałanie lokalnych społeczności], zwłaszcza iż dzisiaj znacznie poszerzamy obszar rozumienia i interpretacji dziedzictwa, a jego wartości podlegają „renegocjacji”. Stąd wyzwaniem staje się problem, jak przenieść poziom rozmowy o ochronie dziedzictwa i jego wykorzystania dla rozwoju z poziomu służb rządowych i ekspertów na poziom samorządu i społeczeństwa obywatelskiego. Kluczową kwestią jest dzisiaj w wielu krajach – w tym w Polsce – problem narzędzi angażujących lokalne społeczności „do gry w dziedzictwo”.
4 5
Tamże, s. 70. A. Tomaszewski, Ku nowej filozofii dziedzictwa. Kraków 2012, s.243.
