references
ZALECENIA DOTYCZĄCE WDROŻENIA PRAWODAWSTWA UNESCO...
255
kulturowego (ang. cultural heritage) ma szerszy zasięg niż koncepcja dotycząca własności kulturowej (ang. cultural property), której stosowanie należy uznać za nieadekwatne i nieodpowiednie w stosunku do przyjętego współcześnie zakresu ochrony45. Odejście od tego pojęcia jest konsekwencją poszukiwania, jak pisze W. Kowalski, coraz lepszych metod i instrumentów ochrony dziedzictwa, zmierzających do ograniczenia lub w ogóle wyłączenia stosowania konstrukcji własności, która niesie ze sobą niebezpieczny dla dziedzictwa ładunek ideologiczny46. Konwencja z 1972 r. definiuje „dziedzictwo kulturalne”47, jako: 1. zabytki48: dzieła architektury, dzieła monumentalnej rzeźby i malarstwa, elementy i budowle o charakterze archeologicznym, napisy, groty i zgrupowania tych elementów, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki; 2. zespoły: budowli oddzielnych lub łącznych, które ze względu na swą architekturę, jednolitość lub zespolenie z krajobrazem mają wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historii, sztuki lub nauki; 3. miejsca zabytkowe: dzieła człowieka lub wspólne dzieła człowieka i przyrody, jak również sfery, a także stanowiska archeologiczne, mające wyjątkową powszechną wartość z punktu widzenia historycznego, estetycznego, etnologicznego lub antropologicznego.
45
46
47
48
Warszawa 1948, s. 11. Pogląd ten pozostaje w nurcie współczesnej koncepcji kulturowego nacjonalizmu, podkreślającej związanie kultury i narodu: zob. np. J. H. Merryman, The Nation and the Object, IJCP nr 3/1994, s. 64. M. Frigo, Cultural property v. cultural heritage: A „battle of concepts” in international law?, IRRC 2004, vol. 86, s. 369. W. Kowalski, Problemy własnościowe i dobra kultury [w:] Własność prywatna a dobro publiczne. Problemy własnościowe i dobra kultury, (red.) P. Kosiewski, Warszawa 2006, s. 11. Identyfikowanie i wyznaczanie granic obiektów poddawanych ochronie należy do Państw Stron Konwencji, na których terytorium się one znajdują. W wersji angielskiej posłużono się pojęciem „monuments”. Artykuł 1 Konwencji z 1972 r. stanowi: „monuments: architectural works, works of monumental sculpture and painting, elements or structures of an archaeological nature, inscriptions, cave dwellings and combinations of features, which are of outstanding universal value from the point of view of history, art or science”; zob. Cultural Heritage Statutes, (red.) R. Redmond-Cooper, Ch. Woodhead, Leicester 2004, s. 21.
