references
258 A N E K S
1
Szczegółowe wytyczne dotyczące zobowiązań Państw Stron Konwencji związanych z wpisem na Listę dziedzictwa światowego, jak i zasady prowadzenia Listy określa Konwencja oraz Wytyczne operacyjne do wdrażania Konwencji Światowego Dziedzictwa51. I tak, Konwencja dzieli obiekty kulturowe na trzy kategorie, wprowadzając jednocześnie przykładowe wyliczenia, w których wspólną cechą kwalifikacyjną jest „wyjątkowa uniwersalna wartość”. W przypadku dwu pierwszych grup kryterium wartościującym jest wartość historyczna, artystyczna lub naukowa, a w przypadku miejsc zabytkowych – wartość historyczna, estetyczna, etnologiczna lub antropologiczna. Natomiast wyjątkowa uniwersalna wartość, zgodnie z Konwencją (preambuła), to znaczenie kulturowe lub przyrodnicze, które jest na tyle szczególne, że przekracza granice narodowe i ma powszechne znaczenie dla obecnych i przyszłych pokoleń ludzkości. Światowe Dziedzictwo ma przedstawiać różnorodność kulturową i bogactwo natury wszystkich regionów świata. Warunkiem wpisu jakiegoś miejsca na Listę jest spełnienie jednego lub kilku ze wskazanych przez Komitet Światowego Dziedzictwa kryteriów, stanowiących o jego wyjątkowości w skali światowej – w przypadku dóbr przyrodniczych lub światowej bądź regionalnej – w przypadku dóbr kulturowych. Konwencja oraz Wytyczne operacyjne zobowiązują Państwa Strony do wprowadzenia właściwego systemu zarządzania i ochrony dóbr Światowego Dziedzictwa tak, aby „zagwarantować, że ich wyjątkowa uniwersalna wartość, włączając stan integralności lub autentyzmu z momentu wpisu, są utrzymane lub zostały wzbogacone w czasie. Regularny przegląd ogólnego stanu zachowania dóbr i w ten sposób ich wyjątkowej uniwersalnej wartości powinien być przeprowadzonych w ramach procesów monitorowania wskazanych w Wytycznych (pkt. 96 Wytycznych). W szczególności pkt. 97 Wytycznych wskazuje, że w celu ich zachowania wszystkie dobra wpisane na Listę muszą mieć zapewnioną odpowiednią długoterminową ustawową, wynikającą z przepisów, instytucjonalną lub tradycyjną ochronę i sposób zarządzania. Ochrona ta powinna uwzględniać odpowiednio wytyczone granice dobra”. Zarówno Konwencja (art. 4), jak i Wytyczne operacyjne szczególną wagę przywiązują więc do odpowiednio wyznaczonych granic wpisanych obszarów. Zgodnie z pkt. 99 Wytycznych określenie granic dobra jest bez51
Operational Guidelines for the Implementation of the Word Heritage Convention, 2012. Wytyczne operacyjne są ważnym źródłem obowiązków Państw Stron Konwencji związanych z jej wdrożeniem na poziomie krajowym.
