references
ZALECENIA DOTYCZĄCE WDROŻENIA PRAWODAWSTWA UNESCO...
267
Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego (2001)
Zgodnie z przepisami Konwencji z 2001 r.65 „podwodne dziedzictwo kulturowe” oznacza wszelkie ślady egzystencji ludzkiej mające charakter kulturowy, historyczny lub archeologiczny, które pozostawały lub pozostają całkowicie lub częściowo pod wodą, okresowo lub stale, przez co najmniej 100 lat, w tym: (i) stanowiska, budowle, obiekty, artefakty oraz szczątki ludzkie, wraz z ich kontekstem archeologicznym i przyrodniczym; (ii) statki, samoloty oraz inne pojazdy lub ich części, ładunek lub inna zawartość, wraz z ich kontekstem archeologicznych i przyrodniczym; oraz (iii) przedmioty o charakterze prehistorycznym. Podstawowym celem niniejszej Konwencji jest zapewnienie i zwiększenie ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego66. Państwa Sygnatariusze zobowiązują się do chronienia podwodnego dziedzictwa kulturowego dla dobra ludzkości, w zgodzie z postanowieniami niniejszej Konwencji, oraz do współpracy w tym zakresie. Zgodnie z Konwencją (2001) zachowanie podwodnego dziedzictwa kulturowego in situ uznaje się za priorytet nadrzędny w kontekście wydawania
65
66
Szerzej o Konwencji oraz procesie przygotowania w łonie UNESCO: Z. Kobyliński, Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego, Ochrona Zabytków nr 2/2002, s. 142 i nast.; J. Symonides, Międzynarodowa ochrona podwodnego dziedzictwa kulturowego, Stosunki Międzynarodowe nr 1-2/2003, s. 53 i nast. Problematyka ochrony podwodnego dziedzictwa kulturowego znajduje odzwierciedlenie również we wcześniejszych aktach. W szczególności Konwencja o prawie morza z 1982 r. przyjmuje, że państwa zarządzają podwodnym dziedzictwem kulturowym w obrębie morza terytorialnego. Powinny one stosować wszelkie środki, by zapobiegać w obrębie swojego terytorium nielegalnemu odkrywaniu i wydobywaniu podwodnego dziedzictwa kulturowego. Szczególne znaczenie ma art. 303, który stanowi, że „państwa mają obowiązek chronić obiekty natury archeologicznej i historycznej znalezione w morzu i będą współpracować w tym celu”. Duże znaczenie ma również Międzynarodowa Karta ICOMOS ochrony i zarządzania podwodnym dziedzictwem kulturowym (Sofia 1996 r.). Dnia 16 stycznia 1992 r. przyjęta została w La Valetta Europejska konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego (poprawiona) (Dz. U. 96. 120. 564).
