references
HISTORYCZNY KRAJOBRAZ MIEJSKI
313
Jacek Purchla
Historyczny krajobraz miejski
Miasta historyczne to szczególny rozdział naszego dziedzictwa, gdzie przeszłość determinuje współczesny rozwój. Nie przypadkiem też miasta historyczne stanowią dziś nieomal połowę obiektów kultury na Liście światowego dziedzictwa UNESCO. Miasta historyczne jako zwierciadła cywilizacji są owocem wielowiekowych nawarstwień wynikających z przenikania kultur, idei i wartości. Miasto to jednak nie tylko idea i forma, ale także funkcja i proces. Miasto to przede wszystkim żywy organizm. Miarą rozwoju miast jest szybkość i złożoność zmiany, jaką przechodzą. Współczesne procesy urbanizacyjne charakteryzuje niespotykana wcześniej dynamika i skala wzrostu. Według prognoz Banku Światowego do roku 2030 pojawią się 2 miliardy nowych mieszkańców miast. 80 procent populacji miast to już dzisiaj przybysze, co sprawia, że mieszkańców integruje jedynie miejsce, a nie ludzie. Stanowi to szczególne wyzwanie dla dziedzictwa skumulowanego w przestrzeni miejskiej i przywołuje pytanie o aktualne problemy jego ochrony. Szybkie przeobrażenia krajobrazu kulturowego naszych miast, nierzadko powodujące jego degradację, to rezultat postępującej gwałtownie od lat siedemdziesiątych XX wieku liberalizacji rynku i decentralizacji. Przejście od pasywnego i statycznego myślenia o dziedzictwie rozumianym w wymiarze zabytku-sacrum do jego ochrony w realiach żywiołowych procesów prywatyzacji i komercjalizacji przestrzeni publicznej wymaga dziś zasadniczych zmian w systemie zarządzania potencjałem dziedzictwa, zwłaszcza w wymiarze ochrony krajobrazu kulturowego zabytkowych miast.
