references
HISTORYCZNY KRAJOBRAZ MIEJSKI
315
i szybkości zmiany jego otoczenia. Uwaga ta dotyczy zwłaszcza problematyki ochrony miast historycznych, które jak w soczewce skupiają skutki globalizacji. Dziedzictwo kulturowe jest ważną częścią środowiska miejskiego i winno odgrywać istotną rolę w zrównoważonym rozwoju naszych miast. Dziedzictwo kulturowe stanowi dziś bowiem nie tylko przedmiot ochrony, ale i potencjał, który winien zostać wykorzystany dla przyszłego rozwoju. Raport Komisji Europejskiej wyraźnie wskazuje na przewagi konkurencyjne wynikające nie tylko z lepszej rozpoznawalności miejsc dziedzictwa, ale z atrakcyjności turystycznej miast historycznych i wpływu dziedzictwa kulturowego na jakość życia. Rozpatrując kwestie dziedzictwa w kontekście urbanistycznym, za każdym razem musimy umieć zidentyfikować jego szczególne wartości i zdefiniować reguły zrównoważonego rozwoju, w który wpisane być winny zabytkowe zasoby. Dziedzictwo to wykorzystanie przeszłości dla współczesnych celów. Dziedzictwo to przy tym nie tylko materialne dobra kultury, ale nasza pamięć i tożsamość. Dziedzictwo kulturowe to kategoria posiadająca własną dynamikę. Pojęcie dziedzictwa kulturowego odzwierciedla zarówno stosunek społeczeństwa do świata wartości, jak i sam proces reinterpretacji wartości. W tym tkwi również rosnące znaczenie dziedzictwa kulturowego. Bo dziedzictwo należy do nas wszystkich, a dostęp do dziedzictwa to jedno z podstawowych praw człowieka. Z tego faktu wynika też kluczowa rola kapitału społecznego nie tylko w dynamicznym procesie nieustającego kreowania i reinterpretacji dziedzictwa, ale i dla jego skutecznej ochrony. Dziedzictwo kulturowe to równocześnie fundament tożsamości: narodowej, regionalnej, lokalnej. Problem interpretacji i kryteriów wartości to dzisiaj również paradygmat polityki. Pytanie, kto definiuje [kreuje?] dziedzictwo na poziomie narodowym czy lokalnym i w oparciu o jakie kryteria, jest pytaniem niezwykle aktualnym. Dotyczy ono również kryteriów przesądzających o tzw. OUV (Outstanding Universal Values) czyli wybitnych wartości uniwersalnych, na których oparta jest Lista światowego dziedzictwa UNESCO. Dzisiaj nie dysponujemy narzędziami dla obiektywnego zidentyfikowania wartości kulturowych w skali miasta! Proces „tworzenia” dziedzictwa i jego interpretacji łączy się z kwestią świadomości wartości dziedzictwa i dialogu społecznego. Działania w tym zakresie nie powinny być adresowane do środowisk konserwatorskich, lecz do „zwykłych ludzi” - społeczeństwa obywatelskiego. Zwiększa to i różni-
