references
HISTORYCZNY KRAJOBRAZ MIEJSKI
317
• • • • •
narzędzie walki z ubóstwem; narzędzie budowania marki; narzędzie promowania spójności społecznej; przedmiot tezauryzacji; ekonomiczną alternatywę wobec tworzenia nowych zasobów budowlanych. Istotą nowej filozofii ochrony miast historycznych winno być więc harmonijne wykorzystanie dziedzictwa jako potencjału prorozwojowego. Dziś bowiem nie ulega wątpliwości nie tylko to, że istotą kultury jest rozwój, ale również to, że kultura jest czynnikiem rozwoju. Współczesny dyskurs w kwestii ochrony miast historycznych został ostatnio wzbogacony o pojęcie historycznego krajobrazu miejskiego (Historic Urban Landscape – w skrócie HUL). Nie jest to nowa kategoria ochrony, ale narzędzie zarządzania historycznymi zasobami miast w warunkach gwałtownej zmiany cywilizacyjnej. Katalizatorem międzynarodowego dialogu w kwestii ochrony HUL stało się Memorandum Wiedeńskie (Vienna Memorandum) z roku 2005. Rok 2005 oznaczał również początek oficjalnego zainteresowania UNESCO tym problemem. Zgromadzenie Ogólne Państw Stron Konwencji Światowego Dziedzictwa na 15. sesji w październiku 2005 r. przyjęło tekst Declaration on the Conservation of Historic Urban Landscape (Deklaracji na temat ochrony historycznego krajobrazu miejskiego). Jesienią 2009 roku Zgromadzenie Ogólne Państw Stron Konwencji zwróciło się do Centrum Światowego Dziedzictwa o przygotowanie projektu dokumentu na sesję Konferencji Generalnej UNESCO w sprawie koncepcji HUL, wprowadzonej do międzynarodowego dyskursu przez Memorandum Wiedeńskie. W listopadzie 2011 roku Konferencja Generalna UNESCO przyjęła w Paryżu tekst Recommendation on Historic Urban Landscape (Zalecenie UNESCO w sprawie historycznego krajobrazu miejskiego). Idea Historic Urban Landscape nie tylko oznacza rewizję tzw. Karty Waszyngtońskiej z 1987 roku, ale prowokuje do pogłębionej refleksji nad złożoną problematyką ochrony miast historycznych w warunkach żywiołowych zmian cywilizacyjnych. Zarządzanie potencjałem dziedzictwa w mieście historycznym wymaga bowiem dzisiaj interdyscyplinarnego podejścia nie tylko od decydentów, ale i od mieszkańców. Takie podejście stanowi szczególne wyzwanie w państwach Europy Środkowej, gdzie transformacja postawiła dziedzictwo wobec nowych wyzwań i wobec nowych zagrożeń. Te ostatnie zwłaszcza łatwo dostrzec w centrach
