references
46
OBECNA SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
Jeszcze przed uchwaleniem Zalecenia UNESCO dyskutowany był na forum Międzynarodowego Komitetu Miast Historycznych ICOMOS problem historycznego krajobrazu miejskiego, jako kategorii zasługującej na wprowadzenie w procesie selekcji kandydatur na Listę światowego dziedzictwa. Wydaje się, że kategoria ta w pełni może zostać zastosowana do historycznego krajobrazu miasta przemysłowego, szczególnie w swym wielokulturowym aspekcie odniesionym do Łodzi. Kryteria i procedury uznawania obiektu za Pomnik Historii przyjęte zostały przez Radę Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dniu 6 października 2005 roku. Nie mogły zostać wzięte więc pod uwagę rezultaty dyskusji prowadzonej na forum UNESCO i ICOMOS na temat wprowadzenia nowej kategorii „historycznego krajobrazu miejskiego” – Historical Urban Landscape (HUL), uwieńczonej przyjętym ostatnio Zaleceniem. Kategoria taka nie występuje w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ale wydaje się, że podciągnąć pod nie można figurujące w niej pojęcie „krajobrazy kulturowe”. W tym przekonaniu zaproponowaliśmy, by łódzkie kandydatury na listę Pomników Historii ujęte zostały jako „krajobraz kulturowy miasta poprzemysłowego”. (il. 10) Propozycja ta opiera się na przeświadczeniu, iż Łódź jest najbardziej reprezentatywnym w Polsce miastem epoki industrializacji XIX wieku, co upoważnia do priorytetowego potraktowania elementów materialnego dziedzictwa, które dokumentują tę wiodącą funkcję, a również działalność wielkich przemysłowców, twórców ekonomicznej potęgi miasta. Zwrócona jest też uwaga na specyficzną wielokulturowość Łodzi. Zgodnie z zapisem instrukcji Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w sprawie wniosków o uznanie za Pomnik Historii, mówiącym, że obiekty o jednorodnych cechach i wartościach mogą być grupowane w zespoły – układ taki przyjęto w propozycji dotyczącej Łodzi. Ponadto wskazaliśmy cmentarz żydowski w Łodzi, jako w pełni zasługujący na uwzględnienie we wstępnej liście kandydatur do wpisu na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.