references
P R O B L E M Y O C H R O N Y Z A B Y T KÓ W – O B E C N Y S TA N O R A Z Z A L E C E N I E U N E S C O. . .
51
Niestety na proste z pozoru pytanie nie można obecnie udzielić precyzyjnej odpowiedzi. Współcześnie obowiązuje bowiem podmiotowa koncepcja dziedzictwa – dziedzictwem jest to wszystko, co uznajemy (dany podmiot) za dziedzictwo. W praktyce – z punktu widzenia współczesnej teorii konserwatorskiej – nie ma żadnych cech dyskwalifikujących jakiekolwiek elementy kultury materialnej i niematerialnej jako dziedzictwo. Tak więc każdy niewspółczesny wytwór kultury reprezentuje – lub może w czyjejś ocenie reprezentować – „wartość historyczną, naukową, artystyczną”. Takie podejście nie jest oczywiście wymysłem teorii konserwatorskiej, ale wynika z charakterystyki obecnego etapu rozwoju cywilizacyjnego. Po prostu jeszcze nigdy materialne elementy kultury nie traciły tak szybko swojej użyteczności i nie stawały się bezużyteczne – tym samym nigdy nie były tak szybko unicestwiane. Dlatego też nigdy tak wiele materialnych elementów naszej kultury nie stawało się dokumentami historycznymi, które mogą podlegać ochronie jako dziedzictwo. Podmiotowe rozumienie dziedzictwa jest więc przede wszystkim odpowiedzią na tempo przemian cywilizacyjnych odbywających się w warunkach powszechnej unifikacji i globalizacji. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż takie podejście jest bardzo demokratyczne i afirmujące wszelkie kultury, regiony, okresy historyczne. Jednak w konsekwencji musi prowadzić do objęcia pojęciem dziedzictwa ogromnego obszaru materialnej i niematerialnej rzeczywistości. Dlatego pojawia się problem selekcji elementów, które warto zachować dla przyszłości. W praktyce oczywiście tak rozległy obszar pozostaje poza możliwością analizy, kontroli i ochrony służb konserwatorskich – w Polsce i na całym świecie. Dlatego przechodząc na grunt polskiego systemu ochrony zabytków, trzeba zawęzić pojęcie dziedzictwa do elementów, które ten system jednoznacznie wskazuje. Trzeba bowiem zakładać, że ten zasób powinien być rozpoznany. Podstawowy zasób polskich zabytków jest zawarty w rejestrze zabytków. Ten zbiór utrwalony w księgach o charakterze wieczystym wydaje się jednoznacznie rozpoznany. W istocie, według zestawienia publikowanego na stronie internetowej przez Narodowy
