references
56 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
Teoria konserwatorska stara się dostosować do nowych realiów, a starania te polegają przede wszystkim na usankcjonowaniu nowej rzeczywistości. W efekcie celem działania konserwatorskiego nie jest już ochrona zabytku, ale odpowiednie sterowanie jego przekształceniami (conservation as management of changes). A w sytuacji, gdy i to staje się celem zbyt trudnym, zaczyna się mówić, że ochrona może polegać na dokumentowaniu (conservation as documentation). Na szczęście skala liberalizacji celów działania przy zabytkach w teorii konserwatorskiej nie została jeszcze formalnie określona. Dyskusje cały czas trwają. Ich wynik nie jest rozstrzygnięty, dlatego też uważa się, iż jesteśmy w fazie zmiany paradygmatu teorii konserwatorskiej.
Jakie są metody postępowania z zabytkiem/dziedzictwem – osiągania wyznaczonych celów?
W sytuacji, gdy obszar dziedzictwa jest tak płynny, że nie potrafimy zidentyfikować zasobu i nie możemy określić wspólnych celów dla dziedzictwa, oczywista jest różnorodność metod postępowania z zabytkami. I tu – podobnie jak w przypadku określania celów działania konserwatorskiego – można wyróżnić kilka postaw. Najmniej liczną grupę stanowią konserwatorzy-teoretycy, który starają się zachować tradycyjne podejście do działań przy zabytkach. Traktują oni zabytek jako unikatowy nośnik nieodtwarzanych wartości i wciąż bronią obowiązywania zasad Karty Weneckiej. W takim podejściu w pełni akceptowaną metodą działania jest tradycyjnie rozumiana konserwacja i restauracja – czyli niewielkie ingerencje służące utrwaleniu zabytkowej substancji i formy. Liczniejszą grupę tworzą konserwatorzy, którzy godzą się z nieuchronnością pewnych zmian, przekształceń i strat w zabytkowym zasobie. To przede wszystkim poddane wielkiej presji użytkowników służby konserwatorskie (państwowe i samorządowe). Z konieczności muszą one przyjąć, że ochrona współcześnie i szeroko rozumianego dziedzictwa to zarządzanie zmianami. W praktyce oznacza to działania, które chronią selekcjonowane elementy obiektów zabytkowych – dopuszczając różnego rodzaju modernizacje, rekonstrukcje, adaptacje, restauracje. Najliczniejszą grupę tworzą pozostali interesariusze – czyli wszyscy, którzy mają do czynienia z zabytkami.
