references
62 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
z materii, niedotyczące materii’3. (Polski wyraz jest dokładnym odpowiednikiem przymiotnika immatériel – użytego w nazwie le patrimoine culturel immatériel z francuskiego tekstu Konwencji – przymiotnika mającego swe źródło w immaterialis z łaciny średniowiecznej). Inaczej mówiąc, „niematerialne” to ‘nie istniejące fizycznie, nie mające ciała’, czyli ‘bezcielesne’. O ile więc przez materię będziemy rozumieć budulec rzeczywistości postrzegalnej zmysłowo, o tyle „niematerialne” będzie oznaczać to, co nie daje się uchwycić zmysłami, słowem – ‘pozazmysłowe’. (Takie właśnie znaczenie ma przymiotnik intangibilis, również znany z łaciny średniowiecznej, od którego wywodzi się angielskie intangible – przymiotnik oznaczający dosłownie cechę tego, czego nie można poznać dotykiem i w ogóle zmysłami, czyli co non est visibilis, audibilis, odorabilis, gustabilis, tangibilis, et ideo non est sensibilis4: co nie jest widzialne, słyszalne, czego nie da się rozpoznać węchem, poczuć smakiem, co nie jest namacalne, a zatem co nie jest poznawalne zmysłami). Od pojęcia tego, co pozazmysłowe, bezcielesne, blisko do znaczenia: ‘nierzeczywiste, idealne, duchowe’. I w konsekwencji – ‘nadzmysłowe, pozaziemskie, zaświatowe’5, a to bezpośrednio prowadzi nas do wyobrażeń wszelkiego rodzaju istot niematerialnych: bogów, aniołów, demonów, duchów, widm, upiorów, ET i tym podobnych. (Chodzi tu między innymi o to, co po francusku nosi miano une apparition immatérielle, ‘niematerialnej, bezcielesnej zjawy’). Zamieszkany przez tego rodzaju istoty świat niewidzialny stanowi przeciwieństwo świata materialnego: bywa nazywany niebem – w przeciwieństwie do ziemi; jest domem Boga niewidzialnego – stwórcy tego, co w niebie, i tego, co
3
Zob. Słownik języka polskiego, red. nacz. W. Doroszewski, t. 5: Nie-Ó,
zastępcy red. nacz. S. Skorupka, H. Auderska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963: http://doroszewski.pwn.pl/haslo/niematerialny/.
4
S. Bonaventura de Balneoregio (G. Fidanza): De triplici via 1,17, in: Doctoris
Seraphici S. Bonaventurae Opera omnia, Ad claras Acquas (Quaracchi): Ex typographia Collegii S. Bonaventurae, 1893, t. 8, p. 7 : http://www.documentacatholicaomnia.eu/20vs/221_Bonaventura/1221-1274,_Bonaventura,_Doctoris_ Seraphici_Opera_Omnia_(Quaracchi)_Vol_08,_LT.pdf.
5
Zob. Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński i W. Niedźwiedzki,
t. 3: N-Ó, Warszawa: Nakł. prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, 1902: http://ebuw.uw.edu.pl/publication/254.
