references
I S T O TA D Z I E D Z I C T W A N I E M AT E R I A L N E G O W R O Z U M I E N I U K O N W E N C J I U N E S C O . . .
63
na ziemi, tego, co widzialne, i tego, co niewidzialne6; i człowieka jako stworzenia, które będąc złożone z duszy i ciała, jednoczy w sobie świat duchowy i świat materialny7. Jednak nie w tym – w każdym razie nie przede wszystkim w tym – znaczeniu przymiotnik „niematerialny” został użyty w nazwie „niematerialne dziedzictwo kulturowe”. Ani też w specyficznym znaczeniu metaforycznym, które się z nim wiąże, wskazującym na coś, co jest ‘niekonkretne, nieuchwytne’ (takie też są po angielsku intangible ideas, coś jak ‘abstrakcyjne idee’). I nawet gdy to, co niematerialne, czyli bezcielesne, pozazmysłowe, będziemy rozumieć nie na modłę religijną – jako synonim tego, co duchowe – lecz bardziej filozoficznie albo naukowo – jako to, co umysłowe, czy to, co psychiczne – nawet wtedy nie wyrobimy sobie pojęcia o tym, o co chodzi w nazwie „niematerialne dziedzictwo kulturowe”. Chociaż warto zauważyć, że kontekst psychologiczny może być pouczający dla rozważań o znaczeniu przymiotników (i rzeczowników) złożonych utworzonych za pomocą formantu „nie-” dlatego, że podstawowe pojęcie psychologii głębi: das Unbewußte8, nieświadomość, jest właśnie tego typu rzeczownikiem pochodnym (w którym niemiecki prefiks un- odpowiada łacińskiemu in-). W swym
6
Kol 1,14-15: θεοῦ τοῦ ἀοράτου... πάντα ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ
καὶ τὰ ἀόρατα; http://www.documentacatholicaomnia.eu/1001/1005/00010100,_Sancti_Auctores,_NT._12_Pauli_Epistola_ad_Colossenses,_GR.html; w tłumaczeniu Wulgaty: Dei invisibilis... universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia; http://www.vatican.va/archive/bible/nova_ vulgata/documents/nova-vulgata_nt_epist-colossenses_lt.html. Por. wyznanie wiary Soboru Laterańskiego (Concilium Lateranense IV, cap. 1, De fide catholica; DS 800): creator omnium visibilium et invisibilium, spiritualium et corporalium; http://www.documentacatholicaomnia. eu/03d/1957-1957,_Denzinger,_Enchiridion_Symbolorum,_LT.pdf.
7
Catechismus Catholicae Ecclesiae 355: Homo... mundum spiritualem et
mundum coniungit materialem; http://www.vatican.va/archive/catechism_lt/ p1s2c1p6_lt.htm#I. Zob. też Catechismus Catholicae Ecclesiae 362-368: pars 1 Professio fidei, sectio 2, cap. 1, art. 1, par. 6 Homo, II „Corpore et anima unus”.
8
Notabene wcześniej wprowadzone do języka filozofii przez C. G.
Carusa w książce Psyche. Zur Entwicklungsgeschichte der Seele z 1846 roku, a spopularyzowane dzięki pracy E. von Hartmanna Philosophie des Unbewußten. Versuch einer Weltanschauung wydanej w roku 1869 – pracy, do której sięgał S. Freud, pisząc trzydzieści lat później swe epokowe Objaśnianie marzeń sennych.
