references
I S T O TA D Z I E D Z I C T W A N I E M AT E R I A L N E G O W R O Z U M I E N I U K O N W E N C J I U N E S C O . . .
67
Cały ten obszar aktywności gospodarczych, wielki i złożony, wskazuje na to, co w socjologii określono jako kapitał kulturowy (który może się przeobrazić już to w kapitał ekonomiczny, już to w kapitał społeczny14), i na to, co w antropologii społecznej i kulturowej definiuje się po prostu jako kulturę – kulturę pojętą jednak tym razem ogólnie i całościowo. Tak jak w pamiętnej definicji Sir Edwarda Burnetta Tylora – najbardziej klasycznej z klasycznych, tej, którą LéviStrauss recytował z pamięci: „Culture or Civilization, taken in its wide ethnographic sense, is that complex whole which includes knowledge, belief, art, morals, law, custom, and any other capabilities and habits acquired by man as a member of society”15 („Kultura, czyli cywilizacja w najszerszem znaczeniu etnograficznem, jest to pojęcie [w oryginale: złożona całość] obejmujące wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje i [wszelkie] inne zdolności i przyzwyczajenia, zdobyte przez człowieka jako członka społeczeństwa”16). W tej definicji – jak widać, też enumeratywnej – kultura zostaje więc sprowadzona do umiejętności (praktycznych zdolności, sprawności) i zwyczajów (utartych sposobów działania), w szczególności do obyczajów i tradycji, opartych na przyjętych koncepcjach świata (wiedza, wierzenia) i życia (moralność, prawo); krótko mówiąc, miano kultury zostaje odniesione właśnie do zachowanych i utrwalonych niematerialnych aspektów życia społecznego. O tym, że definicja Tylora bynajmniej się nie zestarzała, najlepiej może świadczy fakt, że definicja kultury oficjalnie przyjęta z górą sto lat później przez UNESCO różni się od niej niewiele:
Zob. P. Bourdieu: The forms of capital, in: Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, ed. J. G. Richardson, New York: Greenwood Press, 1986, p. 241-258: http://www.marxists.org/reference/subject/philosophy/works/fr/ bourdieu-forms-capital.htm. 15 E. B. Tylor: Primitive Culture: Researches into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Language, Art, and Custom, London: J. Murray, 1871, vol. 1, p. 1: http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015005185213;view=1up;seq=16. 16 E. B. Tylor: Cywilizacja pierwotna. Badania rozwoju mitologii, filozofii, wiary, mowy, sztuki i zwyczajów, t. 1, przeł. Z. A. Kowerska, wstęp i dodatki J. Karłowicz, Warszawa: Wydawnictwo „Głosu”, 1896, s. 15: http://www.wbc.poznan.pl/publication/111483.
14
