references
I S T O TA D Z I E D Z I C T W A N I E M AT E R I A L N E G O W R O Z U M I E N I U K O N W E N C J I U N E S C O . . .
77
„W ramach działań z zakresu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego każde Państwo Strona dąży do zapewnienia jak najszerszego udziału wspólnot, grup oraz, gdy to właściwe, jednostek, które tworzą, zachowują i przekazują następnym pokoleniom takie dziedzictwo, a także do aktywnego włączania ich w zarządzanie nim” (art. 15). Jak ten udział wspólnot, grup czy jednostek w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego mógłby wyglądać, warto będzie pokazać na przykładzie – tyleż wyrazistym, ile wzorcowym, w dodatku takim, którego bohaterowie nie potrzebowali przepisów Konwencji, żeby samodzielnie wytworzyć relację współdziałania i wzajemności, o jaką tu chodzi. Georges Dumézil, komparatysta o nadzwyczajnej, wprost legendarnej erudycji, badacz mitologii indoeuropejskiej31, utalentowany językoznawca, który władał trzydziestoma czy nawet czterdziestoma językami32, położył wiele zasług w ocaleniu języków kaukaskich, szczególnie ubyskiego. Gdy pod koniec lat dwudziestych, będąc profesorem historii religii na Uniwersytecie Stambulskim, przeczytał pierwszy opis tego języka jako wymierającego (opis zawierający wiele luk, gdyż jego autor, mieszkający w Tyflisie, utracił w czasie powstań i inwazji Armii Czerwonej na Gruzję większość notatek
31
G. Dumézil (1898-1986) przez ponad trzy dekady, w l. 1935-1968, kierował
w paryskiej École Pratique des Hautes Études badaniami komparatystycznymi religii ludów indoeuropejskich – i to w ramach wygłaszanego tam w 1938 r. wykładu poświęconego bogom wedyjskim sformułował po raz pierwszy słynną ideę trójpodziału, rozwiniętą następnie w trzytomowym dziele Mythe et épopée (1968-1973); w r. 1949 został powołany do Collège de France na Katedrę Cywilizacji Indoeuropejskiej, którą opuścił z chwilą przejścia na emeryturę w 1968 r.; dziesięć lat później został wybrany do Akademii Francuskiej.
32
Liczby te podał C. Lévi-Strauss podczas uroczystości przyjęcia Dumézila
do Akademii Francuskiej: „Włada pan trzydziestoma czy czterdziestoma językami, już to martwymi, jak sanskryt, awestyjski, greka starożytna, łacina, język staronordyjski, już to żywymi: oprócz tych z indoeuropejskiej rodziny językowej – irańskimi, romańskimi, germańskimi, skandynawskimi, celtyckimi, słowiańskimi – także tureckim, a w Ameryce – językiem keczua, nie zapominając o tych przerażających językach z Kaukazu, które mają mnóstwo spółgłosek i prawie w ogóle nie mają samogłosek...”. Réponse de M. Claude Lévi-Strauss au discours [de réception] de M. Georges Dumézil (discours prononcé dans la séance publique le jeudi 14 juin 1979, Paris, Palais de l’Institut): http://www.académie-française.fr/ reponse-au-discours-de-reception-de-georges-dumezil.
