references
I S T O TA D Z I E D Z I C T W A N I E M AT E R I A L N E G O W R O Z U M I E N I U K O N W E N C J I U N E S C O . . .
83
operujących kryteriami europejskiej tradycji historycznej i estetycznej. Zgodnie z założeniami Konwencji z 2003 roku, mamy do czynienia ze zmianą tego typu podejścia ugruntowanego w trzydziestoletnim procesie wdrażania Konwencji w sprawie ochrony dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. W okresie tym w podejściu UNESCO nastąpiła wyraźna ewolucja w kierunku uznania wartości zjawisk kulturowych zakorzenionych w kontekście miejscowym, świadczących przede wszystkim o różnorodności i autentyczności tych zjawisk, mających istotne znaczenie kulturotwórcze dla danej społeczności lokalnej i będących przejawem jej tożsamości. Jeszcze pełniej akceptacja dla indywidualności twórczej, zarówno osób, jak i poszczególnych grup społecznych, wyrażona została w Konwencji z 2005 roku w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego. Przy tworzeniu Listy reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości zasadniczą rolę pełnią więc społeczności lokalne i osoby, które w wielu wypadkach są jedynymi nośnikami danego zjawiska kulturowego. Głównym natomiast celem ochrony jest zapewnienie przetrwania danego zjawiska w następnych pokoleniach41.
Jednocześnie Ratajski przestrzegał przed niewłaściwą wykładnią definicji elementu – zawężającą ją do kultury ludowej związanej z wsią. Fakt, że w proces wprowadzania w życie Konwencji zaangażowali się w Polsce z jednej strony ludoznawcy, folkloryści, etnomuzykolodzy i dialektolodzy, a z drugiej Stowarzyszenie Twórców Ludowych, może skłaniać do błędnego wniosku, że ma ona na celu ochronę wyłącznie elementów folkloru – ludowej kultury symboliczno-artystycznej czy wręcz wąsko rozumianego folkloru chłopskiego. W tym kontekście należy z radością powitać takie inicjatywy, jak powołanie do życia 4 listopada 2010 roku Centrum Badań i Dokumentacji Dziedzictwa i Różnorodności Kulturowej w Polsce (określanego w skrócie jako Centrum Karolin) – zgodnie z porozumieniem zawartym między Państwowym Zespołem Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego w Karolinie i Fundacją na rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce,
41
S. Ratajski: Koncepcja ochrony dziedzictwa niematerialnego..., s. 34-35.
