references
92 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
Na koniec omówienia tej dziedziny warto jako ciekawostkę przywołać język gwizdów z wyspy La Gomera w archipelagu Wysp Kanaryjskich (Hiszpania, wpis w 2009 roku), zwany silbo, złożony z 2 samogłosek i 4 spółgłosek, używany przez tysiące mieszkańców wyspy
do porozumiewania się na duże odległości w trudno dostępnych dolinach górskich, a także podczas lokalnych świąt i obrzędów religijnych, od 1999 roku nauczany w miejscowych szkołach. Druga dziedzina – zazębiająca się z poprzednią, jak to widać chociażby na przykładzie występów tureckich meddahów, o których przed chwilą była mowa, czy bengalskich baulów, o których mowa będzie za chwilę – to „sztuki widowiskowe”. W ten właśnie sposób zostało oddane w polskim tłumaczeniu źródłowego tekstu Konwencji z 2003 roku angielskie wyrażenie performing arts – o tym, że całkiem trafnie, świadczy fakt, iż w źródłowym tekście francuskim mamy tu les arts du spectacle (analogicznie w źródłowym tekście hiszpańskim: los artes del espectáculo); toteż w obu przekładach niemieckich również użyto wyrażenia die darstellende Künste. W The New Shorter Oxford English Dictionary definiuje się performing arts w sposób raczej nie budzący wątpliwości: ‘te, które – tak jak teatr, taniec itp. – wiążą się z występem publicznym [public performance]’55; w Międzynarodowej Standardowej Klasyfikacji Kształcenia wyliczenie definiujące performing arts jest pełniejsze: „muzyka, teatr, taniec, cyrk”56. Wątpliwości nie pozostawia też kongenialne polskie tłumaczenie Słownika terminów teatralnych Patrice’a Pavisa, w którym Sławomir
Świontek podał „sztuki widowiskowe” jako odpowiednik wymienionych terminów z francuskiego, angielskiego, niemieckiego i hiszpańskiego57.
Jeśli jednak kwestia ta wymaga jakiegoś objaśnienia, to z powodu wieloznaczności angielskiego czasownika to perform – a także utworzonego
55
The New Shorter Oxford English Dictionary, fifth edition on CD-ROM version International Standard Classification of Education (ISCED 1997): http://www. P. Pavis: Słownik terminów teatralnych, słowo wstępne A. Ubersfeld, przeł.,
2.0, Oxford: Oxford University Press, 2002, hasło „art”.
56
unesco.org/education/information/nfsunesco/doc/isced_1997.htm.
57
oprac. i uzupełnienia S. Świontek, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1998, s. 504. Jako synonim terminu francuskiego Pavis podaje les arts de la représentation, hiszpańskiego – los artes de la representación. Angielski termin performing arts zostaje w tym Słowniku (s. 503-504) oddany również za pomocą nazwy „sztuki sceniczne” (synonim: stage arts).
