references
96 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
to jest spektaklami czy pokazami dawanymi do oglądania, łączą się – tak jak choćby wspomniane widowiska karnawałowe – z czynnym działaniem wszystkich uczestników. Na Listę reprezentatywną wpisano najbardziej klasyczne formy teatru orientalnego: bramiński teatr świątynny kudijattam (kūṭiyāṭṭam, dosłownie ‘wspólna gra’) z Kerali (Indie, wpis w 2008 roku), najstarszą żywą indyjską tradycję teatralną, bezpośrednią kontynuację teatru sanskryckiego sprzed około dwóch tysięcy lat; teatr tańca mudijettu (muṭiyēttu) – inny teatr świątynny z Kerali (Indie, wpis w 2010 roku), przedstawiający walkę bogini Bhadrakali z demonem Dariką; pochodzącą z końca XVIII wieku operę pekińską ( jīngjù, dosłownie ‘teatr
stołeczny’), której spektakle – wbrew europejskiej nazwie – obejmują
nie tylko śpiew i melorecytację, pantomimę i taniec, ale też akrobacje i sztuki walki (Chiny, wpis w 2010 roku); japoński teatr nogaku (nōgaku, dosłownie ‘umiejętność-rozrywka’), uprawiany nieprzerwanie od XIII wieku, łączący w ramach jednego spektaklu inscenizację tragedii nō i farsy kyōgen; japoński teatr kabuki oraz japoński teatr lalek bunraku (inaczej: jōruri) – dwie ostatnie odmiany z XVII wieku (Japonia, wszystkie wpisy w 2008 roku); indonezyjski teatr lalek wajang z Jawy (Indonezja, wpis w 2008 roku), w tym najbardziej znaną jego odmianę – wayang kulit: teatr cieni (jawajski wyraz wayang znaczy właśnie ‘cień’) rzucanych przez płaskie skórzane lalki; turecki teatr cieni karagöz (Turcja, wpis w 2009 roku), sięgający XVI wieku, odgrywający ucieszne potyczki między bliskim widowni Karagözem, prostaczkiem z ludu, a wykształconym i wyniosłym Hacivatem. Na Liście reprezentatywnej znalazły się widowiska religijne, takie jak obrzędowy cykl spektakli Ramlila (Rāmlīlā, dosłownie ‘gra o Ramie’), będący inscenizacją wybranych epizodów Ramajany (Rāmāyaṇam), wystawiany przy aktywnym udziale wszystkich świętujących w Ramnagarze w stanie Uttarakhand ciągnący się nawet przez cały miesiąc (Indie, wpis w 2008 roku); irańskie żałobne misteria ta‘zīye (Islamska Republika Iranu, wpis w 2010 roku) upamiętniające męczeńską śmierć Al-Husajna, wnuka Mahometa, wielkiego imama szyitów, odgrywane w czasie święta Aszura przez frenetycznych pokutników. Wpisano tam również pieśni baulów (Bangladesz, wpis w 2008 roku), improwizowane występy poezji śpiewanej w wykonaniu
