22 maja: Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej

Tematem Międzynarodowego Dnia Różnorodności Biologicznej jest w tym roku: „Budowanie wspólnej przyszłości dla wszystkich form życia” (Building a shared future for all life). Temat nawiązuje do założeń międzysektorowej strategii UNESCO dla ochrony bioróżnorodności, opartej na trzech głównych założeniach: przywrócenia właściwych relacji między człowiekiem a przyrodą; ochrony integralności istniejących ekosystemów i odbudowy tych, które zostały zniszczone oraz wzmocnienia zaangażowania ludzi młodych w ochronę bioróżnorodności.

Podstawą realizacji strategii są miejsca wpisane na listy UNESCO: 1154 miejsca Światowego Dziedzictwa w 167 krajach, w tym 218 przyrodniczych, 727 Rezerwatów Biosfery w 131 krajach, 177 Światowych Geoparków w 46 krajach. Łącznie zajmują one 6 procent powierzchni Ziemi, jednocześnie stanowiąc niezwykle istotne miejsca codziennej edukacji, jak żyć w harmonii z innymi istotami, gromadząc doświadczenia i dzieląc się nimi dla dobra całej biosfery.

Bioróżnorodność to żywa tkanka budująca naszą planetę, dlatego jej kondycja ma bezpośredni wpływ na jakość naszego życia i dobrostan wszystkich pozostałych mieszkańców Ziemi. Stopniowe ubożenie zasobów różnorodności – wymieranie gatunków i degradacja ekosystemów stanowią zagrożenie dla gospodarki, zasobów żywnościowych, różnorodności także kulturowej, światowego pokoju i bezpieczeństwa. Przyczyniają się do powiększania obszarów biedy i nierówności społecznych.

Według danych Światowego raportu na temat stanu zasobów bioróżnorodności Planety, opublikowanego w 2019 roku przez Międzyrządową platformę nauki i polityki w zakresie różnorodności biologicznej i usług systemowych (IPBES), główne czynniki powodujące utratę bioróżnorodności, to: zmiany klimatyczne, gatunki inwazyjne, nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych, zanieczyszczenia i urbanizacja. Raport, nad którym pracowali eksperci z 50 krajów, wskazuje 75 procent ekosystemów i 1000 gatunków zagrożonych wymarciem. W ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat ich liczba wzrosnąć ma do miliona. Ten sam Raport łączy wspomniane wyżej zjawiska postępujących strat w obszarze bioróżnorodności bezpośrednio z działalnością człowieka, jednocześnie wskazując na istniejące wciąż rozwiązania i możliwości ratunku.

By zatrzymać proces niekorzystnych zmian, potrzebna jest ogromna praca, przede wszystkim nad zmianą ludzkich postaw oraz naszych relacji ze środowiskiem. Konieczna jest także promocja wiedzy i bieżących wyników badań nad stanem zasobów różnorodności biologicznej świata, ponieważ dopiero zmiana świadomości społecznej doprowadzić może stopniowo do zmiany postaw i zachowań.

Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej proklamowany został 20 grudnia 2000 roku rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych A/RES/55/201. Data wybrana na dzień obchodów przypomina konferencję w Nairobi (22 maja 1992 r.), na której przedstawione zostały rezultaty pracy specjalnej międzyrządowej grupy roboczej powołanej przez Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP) do opracowania międzynarodowej umowy w dziedzinie ochrony bioróżnorodności.

UNESCO jest, obok FAO, UNDP i UNEP, jedną z agend ONZ najsilniej zaangażowanych w problematykę ochrony różnorodności biologicznej świata. Jednym z pięciu głównych obszarów tematycznych zainteresowania Organizacji są nauki przyrodnicze, w ramach których od 1971 roku rozwijany jest Międzynarodowy Program „Człowiek i Biosfera”, mający na celu kreowanie zrównoważonych relacji między człowiekiem i środowiskiem, między innymi poprzez sieć 727 Rezerwatów Biosfery, w których schronienie znajduje ogromna liczba ekosystemów oraz chronionych gatunków, niejednokrotnie endemicznych.

Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej (22 maja) obchodzony jest w bezpośrednim sąsiedztwie Światowego Dnia Różnorodności Kulturowej (21 maja), ponieważ zrównoważony rozwój wymaga połączenia wysiłków dla ochrony obu tych dziedzin.

Strona Dnia w portalu UNESCO

Strona poświęcona różnorodności biologicznej w portalu UNESCO

Dekada NZ Różnorodności Biologicznej 2011-2020

Konwencja o różnorodności biologicznej

Światowy raport na temat stanu zasobów bioróżnorodności Planety

Światowe Forum UNESCO na temat Różnorodności Biologicznej (2021)

Światowa Konferencja UNESCO nt. Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (2021)

Program Człowiek i Biosfera

Międzynarodowy Program Nauk o Ziemi i Geoparków - IGGP

Międzyrządowa Komisja Oceanograficzna - IO