W dniach 17-18 września 2015 r. Polski Komitet ds. UNESCO oraz EC1 Łódź – Miasto Kultury przy współpracy z Urzędem Miasta Łódź zorganizowały międzynarodową konferencję pt. „Edukacja kulturalna – innowacyjne i kreatywne społeczeństwo. O potrzebie edukacji artystycznej we współczesnej szkole”. Konferencja, objęta Patronatem Minister Edukacji Narodowej oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, otrzymała dofinansowanie z Programu Interwencje Narodowego Centrum Kultury.

Zgodnie z zamierzeniami, konferencja stała się okazją do refleksji nad tym, w jaki sposób kultura i sztuka przyczyniają się do zdobywania kompetencji potrzebnych człowiekowi do funkcjonowania we współczesnym świecie oraz do tworzenia warunków sprzyjających budowaniu nowoczesnej, innowacyjnej gospodarki. Przy udziale wybitnych ekspertów poruszone zostały zagadnienia związane z rolą kultury w rozwoju gospodarczym, edukacji artystycznej i edukacji związanej z dziedzictwem kulturowym oraz kwestie związane z nowymi wyzwaniami edukacyjnymi.

Po oficjalnym otwarciu konferencji, dokonanym przez wiceprezydenta Miasta Łodzi, Krzysztofa Piątkowskiego oraz Sekretarza Generalnego Polskiego Komitetu ds. UNESCO, Profesora Sławomira Ratajskiego, rozpoczęła się debata, prowadzona przez Sekretarza Generalnego, do której zaproszeni zostali eksperci zagraniczni. Profesor Susanne Keuchel z Akademii Edukacji Kulturalnej w Remscheid (Niemcy) przedstawiła sytuację edukacji artystycznej w Niemczech. Elizabeth Ladrat, odpowiedzialna za edukację kulturalną i artystyczną w Ministerstwie Kultury i Komunikacji Francji omówiła politykę państwa francuskiego wobec edukacji artystycznej i kulturalnej, natomiast dr Michael Wimmer z EDUCULT, czyli Instytutu Polityki Kulturalnej i Zarządzania Kulturą z Wiednia wygłosił wykład pt. „Co czyni edukację artystyczną w Austrii autentycznie austriacką? Refleksja nad rzeczywistym zapewnieniem edukacji artystycznej w Austrii”.

W drugiej części konferencji, zatytułowanej „Jakiej edukacji artystycznej potrzeba w Polsce?”, poprowadzonej przez Elżbietę Wrotnowską z Narodowego Centrum Kultury, udział wzięła prof. dr hab. Dorota Ilczuk z Uniwersytetu SWPS w Warszawie, z wykładem pt. „Artysta na rynku pracy. Edukowany i edukator”. Maciej Frąckowiak z Centrum Praktyk Edukacyjnych przy Centrum Kultury Zamek (Poznań) omówił działania na rzecz edukacji kulturowej, prowadzone przez Centrum Praktyk Edukacyjnych. Natomiast dr Leszek Karczewski, związany z Instytutem Kultury Współczesnej na Uniwersytecie Łódzkim oraz z Muzeum Sztuki w Łodzi, omówił modele edukacji kulturowej w instytucjach kultury.

Po części teoretycznej odbyły się warsztaty plastyczne, filmowe, z design thinking oraz dotyczące metodologii edukacji kulturalnej, prowadzone przez przedstawicieli Domu Oświatowego Biblioteki Śląskiej, Uniwersytetu Łódzkiego, Muzeum Sztuki w Łodzi i Service Design Polska. Teatr Chorea przeprowadził warsztat na temat nowych form edukacji artystycznej w działaniach grupowych i kreacji zbiorowej. Teatr Pinokio pokazał etiudę „Stolik dla dwóch osób” oraz zorganizował „Warsztaty Oddychającego Papieru”. Natomiast Teatr Szwalnia w swoich warsztatach skupił się na metodach pracy z aktorem amatorem oraz na reżyserii w teatrze niezależnym.

Pierwszy dzień konferencji zakończył się przedstawieniem pt. Derby, wystawionym przez Teatr Chorea w zaadaptowanej do tego celu Hali Maszyn w EC1.

Prezentacja dobrych praktyk w edukacji kulturalnej i artystycznej w Polsce poprowadzona przez panią Ewę Zbroję z Narodowego Centrum Kultury, odbyła się drugiego dnia konferencji. Rozpoczęła ją prezentacja na temat Festiwalu Szkolnych Kół Fizycznych, zorganizowanego przez Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego, jako przykładu zastosowania kultury technicznej w edukacji. Podczas kolejnej prezentacji na temat ogólnopolskiego interdyscyplinarnego programu „KinoSzkoła” uczestnicy mogli przekonać się, w jaki sposób wykorzystywać różnorodne formy edukacji w celu podniesienia świadomości i kompetencji medialnych uczniów.

Inspiracją dla uczestników stały się prezentacje nauczycieli dwóch Szkół Stowarzyszonych UNESCO: Gimnazjum nr 1 im. T. Kościuszki w Zawierciu, poświęcona wykorzystaniu technologii do zaangażowania uczniów w projekty i współpracę z partnerami zagranicznymi, oraz ILO w Białymstoku, zatytułowana „Fotografowana replika obrazu”.

Bardzo ciekawe projekty pracy z uczniami przedstawiły nauczycielki z Gimnazjum nr 1 w Bytomiu, pokazujące 10 lat doświadczeń w pracy z uczniami, mającej na celu kształtowanie postaw obywatelskich poprzez edukację kulturalną i artystyczną, a także nauczycielki z Zespołu Szkół Gastronomicznych w Łodzi, prezentujące projekt „Akcja Inspiracja… Wielość działań w szkole zawodowej”. To znakomite przykłady wykorzystania sztuki do pobudzenia w uczniach kreatywnego działania.

Różnorodne możliwości wsparcia dla działań związanych z kulturą przedstawiło Narodowe Centrum Kultury, omawiając programy: Mapa Kultury, Kultura dostępna oraz Platforma Kultury. Natomiast EC1 Łódź - Miasto Kultury zaprezentowało cały wachlarz działań edukacyjnych.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele administracji centralnej, środowisk związanych z polityką i praktyką edukacyjną, a także przedstawiciele instytucji związanych z kulturą i edukacją kulturalną, artyści, praktycy i edukatorzy z różnych sektorów, publicyści, politycy i teoretycy, jak również nauczyciele, między innymi z Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO (ASPnet).

Inspiracją i podstawą naszych rozważań były, między innymi, dokumenty końcowe dwóch światowych konferencji UNESCO „Mapa drogowa dla edukacji artystycznej”, przyjęta w Lizbonie w 2006 roku i „Plan z Seulu: cele rozwoju edukacji artystycznej”, przyjęty w 2010 roku, których znaczenie podkreślane jest przez instytucje Unii Europejskiej, jak również dokumenty Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie wdrażania edukacji artystycznej w szkołach. 

Zdjęcia: (1, 5) Maria Belina-Brzozowska,  (2) Joanna Miklaszewska, (3, 4) Sławomir Ratajski.