Dialog euro-arabski

Program Dialogu Euro-Arabskiego powstał w oparciu o idee Raportu Jacques Delorsa oraz ustaleń 46 sesji Międzynarodowej Konferencji Edukacyjnej w Genewie w 2001 r. W efekcie dwóch konferencji regionalnych Sekretarzy Generalnych Komitetów Narodowych z Europy w Budapeszcie i z Państw Arabskich w Rabacie ustalono ramy współpracy między obydwoma regionami. Każdy Komitet zadeklarował swoje zaangażowanie w realizację wspólnej strategii współpracy euro-arabskiej. Polski Komitet zobowiązał się, że wesprze powyższą inicjatywę poprzez zjednanie dla niej sektora społecznego drogą współpracy z organizacjami pozarządowymi. W ramach sieci szkół stowarzyszonych zgłoszono 5 polskich szkół, które zadeklarowały zainteresowanie współpracą ze szkołami z Państw Arabskich. Kordynatorzy projektu, Sekratetarz Generalny Komitetu Niemieckiego, Traugott Schofthaler i Sekretarz Generalna Komitetu Tunezyjskiego, Fatma Tarhouni spotkali się w Strasburgu w Radzie Europy pod koniec października, aby omówić dotychczasową współpracę oraz dalsze losy programu. 10-14 marca 2003 roku w Rabacie odbyło się jest kolokwium zatytułowane Learning to Live Together. What Education for What Citizenship, zorganizowane przez Francuski i Marokański Komitet ds UNESCO.

W 2005 roku Polski Komitet ds. UNESCO wspólnie ze Stowarzyszeniem ARABIA.pl rozpoczął realizację programu warsztatów edukacyjnych dla polskich Szkół Stowarzyszonych UNESCO stopnia ponadpodstawowego. Program nosi nazwę „W kręgu kultury islamu”, a jego celem jest modyfikacja negatywnych stereotypów kulturowych i religijnych rozpowszechnionych wśród młodzieży, poprzez zapoznanie jej z religią i kulturą muzułmańską. Ośmiogodzinne interaktywne warsztaty, prowadzone przez pracowników naukowych wyższych uczelni, podzielone są na kilka modułów lekcyjnych, poświęconych m.in.: wyjaśnieniu różnicy między pojęciami Araba i muzułmanina, przedstawieniu religii i kultury muzułmańskiej w ujęciu historycznym, geograficznym i socjologicznym, poznaniu mniejszości muzułmańskich w Polsce, uświadomieniu podobieństw i różnic kulturowych między Europą i światem arabskim, a także między chrześcijanami i muzułmanami, kształtowanie postaw otwartości i tolerancji religijnej wobec wyznawców innych religii.

W roku szkolnym 2005/2006 warsztaty przeprowadzone zostały w trzech zespołach szkół: w Zespole Szkół Społecznych w Zakopanem, w Gimnazjum nr 9 w Rzeszowie i w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Chorzelach. W kolejnym roku szkolnym pierwszy warsztat odbył sie we wrześniu 2006 w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 1 dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej i Niewidomej im. Louisa Braille'a w Bydgoszczy. W 2007 warsztat gościł w I LO im. Bolesława Chrobrego w Brzegu, w LO Towarzystwa Szkolnego im. M. Reja w Bielsku Białej, ponowie w Rzeszowie, w II LO w Zabrzu, w I LO im. M. Kopernika w Toruniu, w dwóch liceach warszawskich: III LO im J. Sowińskieg i XLIV LO im. A. Dobiszewskiego, w II LO w Tomaszowie Mazowieckim, w I LO im. Tadeusza Kościuszki w Starachowicach, w I LO w Kielcach, w III LO im. Bohaterów Westerplatte w Głogowie, II LO im. Cypriana Norwida w Jeleniej Górze i w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Żaganiu oraz w XIII LO im. Marii Piotrowiczowej w Łodzi. Rok 2008 rozpoczęliśmy od wizyty w dwóch szkołach w Bielsku Białej: III LO im. Stefana Żeromskiego i w LO im. Mikołaja Reja. Następnie nasi trenerzy udali się do I LO im. ONZ w Biłgoraju, do I LO im. Marcina Kromera w Gorlicach, Gimnazjum nr 2 w Pabianicach, Zespołu Szkół Agro-Technicznych w Ropczycach, Prywatnego LO im. Ignacego Paderewskiego w Lublinie oraz do II LO im M. Konopnickiej w Katowicach. 

Odwiedź naszą galerię zdjęć z wszystkich dotychczasowych warsztatów szkolnych.

We wrześniu 2007 Stowaryszenie ARABIA.pl zorganizowało tygodniowe warsztaty euro-arabskie dla 38 uczestników z państw Europy (Grecja, Niemcy, Polska) i świata arabskiego (Algieria, Autonomia Palestyńśka, Egipt, Jordania). Podczas dyskusji, zajęć warsztatowych i wieczorów kulturalnych uczestnicy poznawali to co różni i co łączy oba światy, mieli także okazję zobaczyć, że ani Europa ani świat arabski nie stanowią monolitów. Istotnym punktem programu była wizyta w jednej ze szkół podstawowych, w której młodzież mogła pokazać polskim uczniom swoją kulturę i tradycję.

25 i 26 kwietnia 2008 odbyły się w Warszawie warsztaty dla 30 nauczycieli polskiej sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO. W pierwszym dniu uczestnicy wysłuchali czterech wykładów: prof. Barbary Weigl na temat: „Edukacja wielokulturowa. Psychologiczne mechanizmy zmiany postaw społecznych.”, prof. Marka Dziekana na temat „Islam: religia, kultura, państwo.”, Bogusława R. Zagórskiego na temat „Muzułmanie w Polsce na tle Europy: wczoraj i jutro.” oraz dr Katarzyny Górak-Sosnowskiej na temat „Arabowie wobec wyzwań globalizacji.”

Część warsztatową następnego dnia poprowadzili trenerzy Stowarzyszenia ARABIA.pl: dr Magdalena Kubarek i Dalia Nazmi-Fahim. Uczestnicy mieli okazję uzupełnić wiedzę między innymi na temat geograficznego zasięgu świata arabskiego, religii i kultury krajów arabskich i muzułmańskich, pozycji kobiet w świecie islamu, wspólnych korzeni religii monoteistycznych, specyfiki prawa muzułmańskiego oraz różnic w systemach prawa: objawionego i stanowionego, kalendarza i muzułmańskiej rachuby czasu. Osobną godzinę poświęcono nauce alfabetu arabskiego, a także cyfr arabskich niewiele mających wspólnego z tymi, które tradycyjnie zwykliśmy określać tym mianem.

Z udziałem 21 uczestników z siedmiu krajów regionu Morza Bałtyckiego: Danii, Estonii, Finlandii, Federacji Rosyjskiej, Litwy, Łotwy, Polski, a także z Białorusi i Ukrainy, w dniach 2-4 kwietnia 2009 odbyły się w Warszawie międzynarodowe warsztaty „In the World of Islam”, poświęcone historii, kulturze, obyczajowości, a także problemom społecznym i ekonomicznym krajów arabskich i muzułmańskich.

Podczas pierwszego dnia spotkania uczestnicy mieli okazję wysłuchać trzech wykładów: profesora Janusza Daneckiego „The Essencial Ideas of Islam”, dra Bogusława R. Zagórskiego „1300 Years of Islam in Europe - Historically and Geographically” oraz profesora Jerzego Zdanowskiego „The Arab World: The Challenges of Development in the 21st Century”. Drugi dzień poświęcony był praktycznym zajęciom warsztatowym. Podczas kilku godzin ćwiczeń, prowadzonych przez dr Katarzynę Górak-Sosnowską (SGH) i dr Marzenę Godzińską (UW), uczestnicy warsztatów poznali m.in. podstawowe zasady-filary wiary muzułmańskiej i reguły tradycyjnego prawa szari’atu, pozycję kobiety w tradycyjnej muzułmańskiej rodzinie, alfabet i cyfry arabskie oraz zasady pisania w tym języku. Słuchali także nagrań wersów Koranu i próbowali je interpretować, słuchali muzyki arabskiej i poznawali reguły konstrukcji kalendarza muzułmańskiego, przede wszystkim jednak dowiedzieli się, w jaki sposób uczyć o kulturze i obyczajowości świata islamu w szkole. Wykład podsumowujący „Why are we not born to be multicultural” w trzecim dniu warsztatów wygłosiła profesor Halina Grzymała-Moszczyńska.

Wśród materiałów konferencyjnych znalazło się angielskojęzyczne opracowanie „In the World of Islam”, zawierające 21 modułów zajęć warsztatowych, stanowiących materiał dydaktyczny dla nauczycieli do wykorzystania podczas zajęć lekcyjnych. Opracowanie jest poszerzonym nieco tłumaczeniem książki „W kręgu kultury islamu’ wydanym w 2007 roku przez Polski Komitet ds. UNESCO i Stowarzyszenie ARABIA.pl.

W 2009 r. książka doczekała sie przekładu na język estoński i stała się podstawą projektu edukacji wielokulturowej, zainaugurowanego w Estonii przez organizację pozarządową Jann Tönisson Istitute z Tallina.

W 2010 r. Polski Komitet ds. UNESCO przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej rozpoczął realizację kolejnego etapu projektu: warsztatów regionalnych dla nauczycieli. 19-20 listopada pierwsze takie warsztaty z udziałem ponad 70 nauczycieli z terenu województwa podlaskiego, odbyły się w salach Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku. W pierwszym dniu - wykładowym, uczestnicy wysłuchali wykładów: profesor Katarzyny Pachniak (Katedra Arabistyki i Islamistyki UW) Islam - jego podstawy religijne, polityczne, społeczene oraz profesor Haliny Grzymały-Moszczyńskiej (Instytut Religioznawstwa UJ) Wielokulturowa klasa szkolna - problemy i propozycje rozwiązań. W kolejnym dniu - warsztatowym - sześciogodzinne zajęcia poprowadziły: dr Katarzyna Górak-Sosnowska, Dalia Nazmi-Fahim, Magdalena Nowaczek-Walczak oraz Magdalena Pinker - (Katedra Arabistyki i Islamistyki UW).

15-16 kwietnia 2011 r. w salach Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze odbyły się kolejne z tego cyklu warsztaty regionalne dla 55 nauczycieli województwa lubuskiego. Wśród wykładowców znaleźli się: prof. Barbara Weigl (SWPS i APS): Edukacja międzykulturowa w "jednokulturowej" Polsce. Praktyczne konsekwencje badań nad stereotypami i uprzedzeniami etnicznymi oraz prof. Katarzyna Pachniak (UW): Podstawy religijne, polityczne i społeczne islamu oraz współczesne wydarzenia w regionie krajów arabskich. Zajęcia warsztatowe poprowadziły doktorantki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego: Magdalena Nowaczek-Walczak oraz Magdalena Pinker.

21-22 października 2011 r. w Regionalnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Katowicach, Polski Komitet ds. UNESCO we współpracy z Katedrą Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego i przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej, zorganizował trzecie regionalne warsztaty edukacji międzykulturowej dla nauczycieli, tym razem województwa śląskiego. Dwudniowe spotkanie gromadziło prawie 90 uczestników. Naszymi wykładowcami byli: prof. Katarzyna Pachniak (UW) oraz prof. Halina Grzymała-Moszczyńska (UJ i SWPS), która poprowadziła także autorski warsztat na temat sytuacji dzieci uchodźców i imigrantów w polskiej szkole. Zajęcia w czterech grupach warsztatowych na temat kultury islamu poprowadziły: dr Katarzyna Górak-Sosnowska, Dalia Nazmi-Fahim, Magdalena Nowaczek-Walczak i Magdalena Pinker, reprezentujące Katedrę Arabistyki i Islamistyki na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Kolejne, czwarte regionalne warsztaty edukacji międzykulturowej "W kręgu kultury islamu" zorganizowane zostały 30-31 marca 2012 r. przez Polski Komitet ds. UNESCO we współpracy z dotychczasowymi partnerami oraz z Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli w Ośrodku Edukacji Nauczycieli i Kadry Samorządowej w Czudcu koło Rzeszowa. Oprócz wykładów oraz warsztatów na temat kultury islamu, po raz pierwszy odbyły sie także warsztaty na temat przygotowania polskiej szkoły na przyjęcie dziecka z innej kultury lub dziecka polskiego powracającego z rodzicami z emigracji. W zajęciach uczestniczyło ponad 80 nauczycieli z województwa podkarpackiego.

Piąte regionalne warsztaty, tym razem dla nauczycieli województwa zachodniopomorskiego, zorganizowane zostały we współpracy z Ministertswem Edukacji Narodowej oraz Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenie Nauczycieli, 23-24 listopada 2012 roku w Szczecinie. Warsztaty zgromadziły 90 nauczycieli z terenu całego województwa.

Szóste warsztaty - dla nauczycieli województwa warmińsko-mazurskiego, odbyły się 12-13 kwietnia 2013 r. w Olsztynie i zgromadziły 42 nauczycieli. Polski Komitet ds. UNESCO zprganizował je we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie.

Siódme warsztaty - dla nauczycieli województwa lubelskiego, zorganizowaliśmy 18-19 października 2013 r. we współpracy z Ministerstwem Edukacji narodowej i Lubelskim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Wzięło w nich udział 94 nauczycieli.

Ósme warsztaty - dla nauczycieli województwa dolnośląskiego, zorganizowane zostały 11-12 kwietnia 2014 r. we Wrocławiu, we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Dolnośląskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli. Wzięło w nich udział 60 nauczycieli.

21-22 listopada 2014 r. w Bydgoszczy odbyły się dziewiąte regionalne warsztaty edukacji międzykulturowej "W kręgu kultury islamu" dla nauczycieli województwa kujawsko-pomorskiego. W zajęciach wzięło udział 73 nauczycieli.

Dziesiąte warsztaty edukacji międzykulturowej - dla nauczycieli wszystkich poziomów szkół w województwie świętokrzyskim - odbyły się 24-25 kwietnia 2015 r. w Centrum Edukacyjnym Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Wólce Milanowskiej koło Nowej Słupii. Wzięło w nich udział 66 nauczycieli.

Zorganizowane w Poznaniu, 16-17 października 2015 roku, jedenaste warsztaty regionalne "W kręgu kultury islamu" zgromadziły 100 nauczycieli z terenu województwa wielkopolskiego.

Dwunasta Edycja regionalnych warsztatów edukacji międzykulturowej pn. "W kręgu innych kultur. W kręgu kultury islamu", zorganizowana została przez Polski Komitet ds. UNESCO, we współpracy z Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku i przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Zajęcia, w których wzięło udział 61 nauczycieli, odbyły się w salach wykładowych Centrum Edukacji Nauczycieli w Gdańsku, 18-19 listopada 2016 r.

*

W latach 2011-2015 przedstawiciele Polski brali udział w projekcie "Connecting Cultures" - organizowanych przez brytyjską organizację pozarządową we współpracy z Ministerstwem Edukacji Sułtanatu Omanu i Komitetem Narodowym do spraw edukacji, kultury i nauki - wyprawach młodych ludzi z krajów arabskich i europejskich na pustynię i w góry Omanu, gdzie z dala od cywilizacji, poza zasięgiem telefonów komórkowych spędzali wspólnie kilka dni - rozmawiając i dowiadując się od siebie nawzajem, co łączy, a co dzieli kultury, w których wyrośli. W naszej witrynie publikujemy  relacje polskich uczestników i zdjęcia z wypraw.

*

Zdjęcia z warsztatu nauczycieli polskich szkół ASP (2008)

Zdjęcia z warsztatu międzynarodowego dla regionu Morza Bałtyckiego (2009)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa podlaskiego (2010)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa lubuskiego (2011)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa śląskiego (2011)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa podkarpackiego (2012)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa zachodniopomorskiego (2012)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa warmińsko-mazurskiego (2013)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa lubelskiego (2013)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa dolnośląskiego (2014)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa kujawsko-pomorskiego (2014)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa świętokrzyskiego (2015)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa wielkopolskiego (2015)

Zdjęcia z warsztatów regionalnych dla nauczycieli województwa pomorskiego (2016)