Załącznik nr 3

Europejski Kongres
o Różnorodności Kulturalnej 
Warszawa, 3-5 czerwca 2004

III Okrągły stół

Ekspresja artystyczna, twórczość,
zaangażowanie artysty na rzecz dobra publicznego

Moderator: Max Wyman
Przewodniczący Kanadyjskiego Komitetu ds. UNESCO

Sprawozdawca: Chérif Khaznadar
Przewodniczący Komitetu Kultury
przy Francuskim Komitecie ds. UNESCO
Dyrektor Maison des Cultures du Monde, Paryż

Sprawozdanie 

Dyskusja w czasie obrad okrągłego stołu nt. „Ekspresja artystyczna, twórczość, zaangażowanie artysty na rzecz dobra publicznego” przebiegała spokojnie i odznaczała się szczerością wypowiedzi i wolą poszukiwania konstruktywnych rozwiązań.

Uczestnicy debaty podkreślali, że kultura nie jest takim samym towarem jak inne i że należy traktować ją ze szczególną uwagą.

Rola kultury nie powinna być marginalizowana; trzeba położyć szczególny nacisk na fakt, że oprócz oddziaływania społecznego i intelektualnego, kultura przyczynia się pozytywnie do rozwoju gospodarczego miast, regionów i krajów.

Kulturę tworzą twórcy, artyści. Bez nich nie byłoby kultury. Jest więc sprawą podstawowej wagi, by zapewnić im wolność słowa, twórczości i rozpowszechniania ich dzieł.

Warunki sprzyjające rozwojowi działalności kulturalnej powinny być powiązane ze sobą. Najważniejszym warunkiem jest uznanie i ochrona praw twórców i artystów. Te prawa nie są przywilejami. Są one gwarancją twórczości. Prawa autorskie powinny być niezbywalne. Nie ma wolności tworzenia bez zbudowania systemu obrony praw autorskich.

Artyści zajmują rozmaite postawy wobec społeczeństwa. Niektórzy są samotnikami, inni rozwijają swą twórczość wyłącznie angażując się w sprawy obywatelskie. Społeczeństwo powinno uszanować różne postawy, nawet, jeśli zaangażowanie artysty na rzecz dobra publicznego polega na kontestowaniu tego dobra. Jak to sformułował jeden z mówców: „ceńmy zniewagi ze strony artysty kąsającego rękę, która go karmi”.

Ale artysta nie istniałby bez publiczności. Dlatego powinniśmy równocześnie wspierać prawo publiczności do dostępu do twórczości artystycznej i jej prawo do wolnego wyboru.

Sektor audiowizualny, którego znaczenie jest oczywiste, powinien w pełni uczestniczyć w tym spotkaniu publiczności z dziełami artystów, wspierając i ułatwiając produkcję audiowizualną oryginalnych dzieł.

Zaprezentowane tu stanowiska wskazują najwyraźniej – dobrze to zrozumieliśmy – że różnorodność kulturalna nie jest wyborem, lecz warunkiem sine qua non, by artyści mogli istnieć.