11 lutego: Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce
Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce został ustanowiony Rezolucją A/RES/70/212 Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, 22 grudnia 2015 r. Jego celem jest podkreślenie znaczącej roli dziewcząt i kobiet w rozwoju nauki i technologii oraz propagowanie równości płci w dziedzinie nauki, w tym jej znaczenia dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
Obchody Dnia na świecie tradycyjnie organizowane są co roku przez UNESCO i UN Women – wyspecjalizowaną agendę Narodów Zjednoczonych do spraw Kobiet, we współpracy z wieloma organizacjami i instytucjami społeczeństwa obywatelskiego, które stawiają sobie za cel promowanie kobiet i dziewcząt w nauce.
„W Międzynarodowym Dniu Kobiet i Dziewcząt w Nauce powtórzmy fundamentalne przesłanie: kobiety potrzebują nauki, a nauka potrzebuje kobiet. Tylko wykorzystując wszystkie źródła wiedzy, wszystkie źródła talentów, możemy odblokować pełny potencjał nauki i sprostać wyzwaniom naszych czasów..” - napisała Dyrektor Generalna UNESCO w przesłaniu z okazji Dnia.
Pomimo niedoboru umiejętności w dziedzinach technologicznych, które są siła napędową czwartej rewolucji przemysłowej, kobiety nadal stanowią jedynie 28% absolwentów kierunków inżynierskich i 40% kierunków informatycznych. Zaledwie 22% specjalistów pracujących w dziedzinie sztucznej inteligencji to kobiety. Z ostatniego raportu naukowego UNESCO, zawierającego rozdział poświęcony płci w nauce pt. „To be Smart, the Digital Revolution will Need to be Inclusive” (Jeśli ma być mądra, cyfrowa rewolucja musi być inkluzywna), wynika jednak, że kobiety-naukowcy nadal borykają się w życiu zawodowym z ogromnymi uprzedzeniami ze względu na płeć. Kobiety pozostają mniejszością na stanowiskach technicznych i kierowniczych w firmach technologicznych. W USA głównym powodem odejścia kobiet z pracy w świecie technologii jest poczucie niedowartościowania.
Mniej niż jeden na czterech naukowców w świecie biznesu to kobieta, a kiedy rozpoczynają własną działalność gospodarczą, kobiety mają trudności z dostępem do finansowania. W 2019 r. zaledwie 2% kapitału podwyższonego ryzyka trafiło do start-upów założonych przez kobiety. Nieliczne kraje decydują się na wprowadzenie regulacji wspierających przedsiębiorczość kobiet. Na przykład w Chile w 2018 r. wprowadzono program „Kapitał ludzki na rzecz innowacji w przedsiębiorstwach kobiet”. Zapewnia on zakładanym przez kobiety przedsiębiorstwom typu start-up opartym na technologii, współfinansowanie w wysokości do 30 mln pesos (około 40 000 USD), aby pomóc im w zatrudnieniu personelu realizacji danego projektu, pokrywając 80% kosztów zatrudnienia dla mężczyzn i 90% dla kobiet.
Równość płci jest od dawna jednym z priorytetów w działalności UNESCO. Upowszechnienie dostępu kobiet i dziewcząt do edukacji, a następnie zwiększenie ich udziału w nauce to zasadniczy warunek rozwoju i pokoju na świecie.
Realizacja większości Celów Zrównoważonego Rozwoju zawartych w Agendzie 2030 – począwszy od powszechnego dostępu do edukacji i poprawy stanu zdrowia w skali globalnej, poprzez zmniejszenie obszarów biedy, a skończywszy na walce ze zmianami klimatycznymi – zależy w znacznym stopniu od zwiększenia udziału kobiet w dziedzinach nauki odpowiedzialnych za poszukiwanie rozwiązań tych problemów. Stale zwiększający się obszar badań i możliwości nauki stwarza także coraz większe szanse dla utalentowanych kobiet na znalezienie własnego miejsca w społeczności akademickiej oraz na realizację zamierzeń naukowych w wybranych dziedzinach.
Od 22 lat UNESCO w partnerstwie z Fundacją L’Oréal prowadzi międzynarodowy program stypendiów naukowych L’Oréal-UNESCO for Women in Science, dla utalentowanych kobiet realizujących badania naukowe w kilku dziedzinach nauk o życiu. Celem programu jest udzielenie wsparcia finansowego i promowanie osiągnięć naukowych kobiet–naukowców, a tym samym zachęcenie ich do kontynuowania prac zmierzających do rozwoju nauki. Dotychczas w programie nagrodzonych zostało ponad 3100 kobiet.
Polska edycja konkursu stypendialnego realizowana jest od 2000 roku. Partnerami programu L’Oréal-UNESCO dla Kobiet i Nauki są Polski Komitet do spraw UNESCO, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polska Akademia Nauk. W ramach dotychczasowych edycji wyróżnionych zostało już 111 młodych kobiety-naukowców, a 3 z nich zostały laureatkami programu L’Oréal-UNESCO International Rising Talent
