27 stycznia: Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
27 stycznia, jak co roku, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, proklamowany przez Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych 1 listopada 2005 r. Na datę obchodów wybrano dzień wyzwolenia 27 stycznia 1945 r. przez wojska radzieckie nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau.
Na 34. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO w 2007 r., kraje członkowskie przyjęły Rezolucję nr 61, zobowiązującą Organizację do zaangażowania się w upowszechnianie wiedzy i w edukację na temat Holokaustu i w ten sposób przeciwstawiania się wszelkim próbom zaprzeczania mu jako wydarzeniu historycznemu. Przyjęcie Rezolucji związane było z wcześniejszym apelem ONZ o rozwijanie w krajach członkowskich programów edukacyjnych na ten temat, stanowiących ważny element zapobiegania podobnym tragediom w przyszłości.
Dzień służy podkreśleniu znaczenia wszelkich działań przeciwko antysemityzmowi, rasizmowi i innym formom nietolerancji, prowadzącym do dyskryminacji i prześladowań.
Holokaust wywarł ogromny wpływ na kraje, w których dokonały się nazistowskie zbrodnie, ale jego implikacje były o wiele szersze, a konsekwencje dały się zauważyć we wszystkich regionach świata, gdzie dochodziło do aktów ludobójstwa i okrucieństwa wobec określonych grup społecznych lub etnicznych, będącego wynikiem ksenofobii. Naszą wspólną odpowiedzialnością jest podtrzymanie pamięci o tych strasznych wydarzeniach z przeszłości, a także edukacja młodego pokolenia na temat przyczyn, konsekwencji i dynamiki rozwoju takich zjawisk jak nazizm czy rasizm, po to, by zapobiec rozwojowi ideologii nienawiści w przyszłości.
UNESCO od lat przywiązuje ogromną wagę do edukacji na temat Holokaustu, prowadząc specjalną stronę poświęconą tej tematyce w swoim portalu, wydając publikacje oraz promując szeroko rozumianą edukację obywatelską.
W tym roku UNESCO i ONZ upamiętnią Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu wspólnymi działaniami, wśród których znajdą się m.in.:
- Kampania #ProtectTheFacts w mediach społecznościowych, służąca edukacji i budowaniu świadomości społecznej zagrożeń płynących z negowania Holokaustu i fałszowania historii
- Ceremonia i dyskusją panelowa online, organizowane we współpracy z International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA), a współprodukowane i transmitowane bezpośrednio przez CNN.
- Zaplanowane na ten sam dzień, w godzinach 12.00-13.00 i również transmitowane online obrady okrągłego stołu z udziałem ekspertów w dziedzinie badań i edukacji na temat Holokaustu, poświęcone niebezpieczeństwom i zagrożeniom wynikającym z negowania i fałszowania historii. W dyskusji wezmą udział m.in.: Deborah Lipstadt, profesor studiów o Holokauście na Uniwersytecie Emory’ego, Philipp Sands, pisarz i prawnik, Marian Turski, wiceprezes Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny i wiceprzewodniczący Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, jako dziecko więzień obozów koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau i Buchenwald, amb. Michaela Kuechler, przewodnicząca International Holocaust Remembrance Alliance, Serge Klarsfeld, specjalny wysłannik UNESCO ds. edukacji nt. Holokaustu oraz Alice Wairimu Nderitu, specjalna doradczyni NZ ds. zapobiegania zbrodni ludobójstwa. Dyskusję, transmitowaną w językach angielskim i francuskim, moderować będzie Hala Gorani, prezenterka i korespondentka CNN International. (Rejestracja)
W uroczystości planowanej na 27 stycznia br., w godzinach 11.00-12.00, udział wezmą m.in.: Dyrektor Generalna UNESCO, Audrey Azoulay oraz Sekretarz Generalny ONZ, António Guterres, który będzie także jednym z kluczowych mówców, obok Kanclerz Niemiec, Angeli Merkel oraz przedstawicieli rządów Stanów Zjednoczonych i Izraela. Podczas uroczystości głos zabiorą także naukowcy i artyści zaangażowani w edukację na temat Holokaustu, jak również przewidziana jest rozmowa z Irene Butter, amerykańską pisarką żydowskiego pochodzenia i aktywistką na rzecz pokoju, która urodziła się w Niemczech i jako dziecko przeżyła dwa obozy koncentracyjne, co opisała później w książce "Shores Beyond Shores: From Holocaust to Hope, My True Story”. (Rejestracja)
25 stycznia o godzinie 16.00, w siedzibie UNESCO w Paryżu odbędzie się wirtualne otwarcie wystawy „Lest We Forget” (Abyśmy nie zapomnieli). Wystawa zawiera 200 portretów osób, które przeżyły Holokaust oraz innych ofiar nazistowskiego reżimu z Niemiec, Francji, Stanów Zjednoczonych, Austrii, Ukrainy, Rosji, Izraela, Holandii i Białorusi. „Lest We Forget” to stale rozwijany projekt wystawienniczy niemiecko-włoskiego fotografa Luigi Toscano, który od 2014 roku przedstawił ponad 400 portretów osób ocalałych, utrwalając w ten sposób ich historie i przypisując konkretne ludzkie twarze do abstrakcyjnie nieraz brzmiących relacji i statystyk nt. potworności nazistowskich prześladowań. Wystawa prezentowana w UNESCO, a pokazywana wcześniej w siedzibie ONZ w Nowym Jorku oraz w biurach ONZ w Genewie, Waszyngtonie, Berlinie, Wiedniu, Brukseli i Kijowie, jest największą tego typu instalacją na świecie i jest wspierana przez Światowy Kongres Żydów, Unię Europejską oraz Stałe Przedstawicielstwa Austrii, Francji i Niemiec przy UNESCO.
Międzynarodowe uroczystości związane z Dniem śledzić można w także w Internecie pod #holocaustremembrance.
W Polsce, tradycyjnie główne obchody Dnia organizowane są w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau. W tym roku, ze względu na zamknięcie Muzeum w związku z pandemią COVID-19, obchody odbędą się w przestrzeni internetowej. Będzie można je śledzić 27 stycznia od godziny 16.00 na stronach www.auschwitz.org, 76.auschwitz.org oraz za pośrednictwem mediów społecznościowych: Youtube, Facebooka i Twittera. W 76. rocznicę wyzwolenia obozu tematem obchodów będzie los dzieci w Auschwitz, gdzie zginęło ich ponad 200 tysięcy.
Strona w portalu UNESCO poświęcona edukacji na temat Holokaustu i ludobójstwa
Broszura UNESCO „Why Teach about the Holocaust”
Publikacja UNESCO „Holocaust Education in a Global Context”
Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa
Archiwum Ringelbluma na międzynarodowej Liście Pamięci Świata
