Światowy Dzień Dziedzictwa Audiowizualnego 2020
27 października obchodzony jest Światowy Dzień Dziedzictwa Audiowizualnego, proklamowany przez UNESCO w 2005 roku w celu zwrócenia uwagi na ten rodzaj dziedzictwa i jego znaczenie dla historii, zwłaszcza ostatniego stulecia, oraz dla rozumienia – przez obecne i przez przyszłe pokolenia – nas samych i różnorodności kultur, społeczeństw, doświadczeń, jaką tworzymy i w jakiej żyjemy. To znaczenie dziedzictwa audiowizualnego uwydatnia hasło przewodnie tegorocznych obchodów, które brzmi „Twoje okno na świat”. Przekaz materiałów audiowizualnych jest wyjątkowo sugestywny przez to, że oddziałując obrazem i dźwiękiem, docierają jednocześnie do różnych poziomów percepcji. Czas pandemii jeszcze bardziej podkreśla ich znaczenie dokumentacyjne, a także konieczność korzystania z tych zasobów w sposób kompetentny.
Z okazji Światowego Dnia Dziedzictwa Audiowizualnego UNESCO zorganizowało szereg wydarzeń, o których informuje na swoim portalu, m.in. konferencję „UNESCO Policy Dialogue on Safeguarding Documentary Heritage at Risk” (część pierwsza), poświęconą zwłaszcza zagadnieniom zachowania dziedzictwa cyfrowego jako szczególnie podatnego na utratę.
W Polsce po raz kolejny odbyła się konferencja naukowa, zorganizowana przez Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, pod honorowym patronatem Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Tym razem konferencja, zatytułowana „Ocalić od zapomnienia. Nowe zadania oraz projekty audiowizualne i fotograficzne”, odbywała się głównie w formę online. Na sugestywny charakter przekazów audiowizualnych, pozwalający przeżywać nawet odległe wydarzenia tak, jak byśmy w nich uczestniczyli, zwrócił uwagę prof. Michal Kleiber, przewodniczący P K ds. UNESCO w wystąpieniu w imieniu Komitetu. Podkreślił, że „(…) dzisiejsze i jutrzejsze technologie wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości pozwalają na „imersję”, w której, w odczuciu uczestników, dochodzi nawet do zatarcia granic rzeczywistości. Tym większa jest w takich warunkach społeczna rola instytucji pamięci jako gwarantów dostępu do rzetelnych materiałów i informacji”.
27 października – Światowy Dzień Dziedzictwa Audiowizualnego – to dzień uchwalenia przez UNESCO w 1980 roku Zalecenia w sprawie Ochrony i Zachowania Ruchomych Obrazów – pierwszego aktu normatywnego o globalnym zasięgu, poświęconego filmowi jako dziedzictwu ludzkości. Od czasu przyjęcia tej regulacji powstały dwa kolejne instrumenty dotyczące m.in. dziedzictwa audiowizualnego: Karta w sprawie Ochrony Dziedzictwa Cyfrowego (w 2003 roku) i przyjęte w 2015 roku, przy silnym zaangażowaniu Polski, Zalecenie w sprawie zachowania i dostępu do dziedzictwa dokumentacyjnego, w tym dziedzictwa cyfrowego.
Zadanie ochrony materiałów audiowizualnych, filmów, fotografii i nagrań fonograficznych należy do szczególnie pilnych zadań w dzisiejszych cyfrowych czasach. Nieustannie giną ogromne zasoby materiałów istniejących wyłącznie w postaci cyfrowej. Dużym wyzwaniem w dzisiejszych warunkach jest również zapewnienie dostępności dziedzictwa analogowego – digitalizacja i cyfrowa rekonstrukcja, które są warunkiem jego przetrwania w pamięci społecznej.
