edUKacja i ochroNa zabYtKów 13 1 tym obszarem. Działania te dotyczą grupy stosunkowo nielicznej, ale dosyć zróżnicowanej. Należą do niej pracownicy służb konserwatorskich (służby państwowej i samorządowej), architekci i „branżowcy” wykonujący projekty konserwatorskie, konserwatorzy dzieł sztuki oraz pracownicy specjalistycznych firm zajmujących się wykonawstwem budowlano-konserwatorskim2. Edukacja tych osób sprowadza się przede wszystkim do przygotowania zawodowego, czyli sformalizowanego wykształcenia. W tym zakresie funkcjonują określone standardy, obejmujące instytucje kształcące (uczelnie), programy kształcenia, tryb uznawania kwalifikacji zawodowych, przepisy określające wymagania do pełnienia określonych funkcji czy wykonywania określonych prac. Tak więc ten problem można generalnie uznać za rozwiązany, chociaż oczywiście w wielu aspektach potrzebne jest ciągłe doskonalenie3. Szersze rozumienie edukacji w relacji do ochrony zabytków będzie dotyczyło obecności tej problematyki w programach szkolnych wszelkiego szczebla. I na ten problem można spojrzeć w dwojaki sposób. Można uznać, że ochrona zabytków jest szeroko obecna w programach wielu szkolnych przedmiotów. Do zabytków, jako materialnych i niematerialnych „nośników” historii i tradycji, nawiązuje się w szkole wielokrotnie i w różnych aspektach. Właściwie nie sposób uczyć historii, języków, wiedzy o społeczeństwie, religii czy historii sztuki bez odwoływania się i pokazywania różnych zabytków. Programy szkolne zawierały w podstawie programowej tzw. międzyprzedmiotową ścieżkę 2 Według Raportu przygotowanego z okazji Kongresu Kultury Polskiej 2009, państwowa służba konserwatorska w Polsce (wojewódzkie urzędy ochrony zabytków) zatrudnia w sumie ok. 750 pracowników – A. Böhm, P. Dobosz, P. Jaskanis, J. Purchla, B. Szmygin, (red.) J. Purchla, Raportnatematfunkcjonowaniasystemuochronydziedzictwakulturowegow Polsceporoku1989, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2009, s. 98. 3 Na podkreślenie zasługuje fakt, że kształcenie konserwatorów jest poszerzane o nowe obszary. Między innymi Międzynarodowy Komitet Naukowy Szkolenia Konserwatorskiego wprowadził problematykę etyki konserwatorskiej. ConservationTraining–LeedsandEthics, (red.) Anu Ahoniemi, ICOMOS Finnish National Committee, Helsinki 1995.