e Ko N o M i K a K U lt U r Y j a Ko d z i e d z i N a b a d a w c z a 159 ograniczeń w ich publicznym korzystaniu (prawa autorskie, koncesje, etc.). Ta dwoistość dóbr kultury sprawia, że w ich przypadku zawodność rynku nie jest w pełni uzasadniona i interwencjonizm państwa ma zazwyczaj zakres częściowy. Większych zastrzeżeń nie budzi natomiast ich kwalifikacja jako dóbr posiadających pozytywne efekty zewnętrzne (merit goods). Są to dobra, których rozwój jest społecznie akceptowany bez względu na wielkość istniejącego na nie popytu. Ich przeciwieństwem są dobra o negatywnych efektach zewnętrznych (demerit goods), jak np. narkotyki. W przypadku kultury pozytywne efekty zewnętrzne polegają na dbałości o tożsamość narodową, regionalną czy lokalną, kreatywność, umiejętność obcowania z innymi i pożyteczne zagospodarowanie czasu wolnego7. Podsumowując, dobra i usługi powstające w dziedzinie kultury, zwłaszcza tzw. kultury wysokiej, mogą być w znacznej swej części uznawane za dobra publiczne i bezspornie charakteryzują się pozytywnymi efektami zewnętrznymi. W odniesieniu do nich mechanizm rynkowy staje się zawodny i nie sprzyja powiększaniu ich rozmiarów, co uzasadnia interwencję państwa w tym obszarze8. 2.2. Choroba kosztów – teoria Baumola Do rozwoju ekonomiki kultury przyczyniły się opublikowane w pracy z 1966 roku Performing Arts The Economic Dilemma przez Williama Baumwola i Williama Bowena9 analizy wskazujące na to, że praca artystyczna w sposób odmienny od pozostałej podlega wpływom postępu technologicznego. Dostarczyły one kolejnych argumentów na rzecz interwencjonizmu państwa w kulturze, z tym że dotyczyły jednej dziedziny kultury, tzn. sztuk widowiskowych. Prześledźmy tok rozumowania Baumola i Bowena. Produkcja 7 D. Ilczuk, Sektornon-profitw kulturze.Analizainstytucjonalno-finansowa fundacjii stowarzyszeń, Instytut Kultury, Warszawa 1995. 8 W. Baumol, W.G. Bowen, PerformingArts:TheEconomicDilemma, Twentieth Century Fund, Nowy Jork 1966. 9 Tamże.