164 R o z d z i a ł i – r o l a K U lt U r Y w Ks z ta łt o wa N i U s p o ł e c z e ń s t wa . . . W nowych demokracjach europejskich wydatki publiczne na kulturę oscylują wokół 30–40 euro na osobę (Węgry, Polska). Relatywnie wysoki poziom wydatków per capita (158 euro w 2006 roku) wykazuje Estonia. Wynika on ze sposobu finansowania telewizji publicznej (nakłady z budżetu, a nie wpływy z abonamentów). 13.1. Nowe sposoby zarządzania środkami publicznymi Choć przeważający udział środków publicznych nadal się utrzymuje, to w ostatnich latach ukształtował się w Europie nowy sposób zarządzania, w tym podziałem środków publicznych przeznaczanych na kulturę17. · Corazwięcejśrodkówpublicznychrozdysponowywałysamorządy. W większości krajów środki samorządowe stanowiły minimum połowę środków publicznych przeznaczanych na kulturę ogółem. Najwyższy stopień decentralizacji występował w krajach o strukturze federalnej; przykładowo w Niemczech odpowiedzialność za finansowanie spoczywa przede wszystkim na landach i samorządach lokalnych, podczas gdy udział państwa wynosił zaledwie kilka procent w wydatkach ogółem. Wysoka decentralizacja finansowania występuje również w Holandii, gdzie udział wydatków samorządowych sięgał nawet 2/3 wydatków publicznych na kulturę. Na przeciwnym biegunie znajdują się takie kraje jak Francja czy Włochy, w których 50% środków rozdysponowuje się na szczeblu centralnym. · Do procesu rozdziału środków publicznych włączono instytucjepozarządowe. Już nie tylko w Wielkiej Brytanii odpowiedzialność za finansowanie kultury ponoszą quangos (skrót od quasi-nongovernmentals) – pośredniczące instytucje pozarządowe sytuujące się pomiędzy ministerstwami kultury a instytucjami kultury. Charakterystyczne dla modelu polityki kulturalnej opartej na zainspirowanej przez Johna Maynarda Keynesa zasadzie tzw. przedłużonego ramienia (arms length).Różnego typu rady i instytucje trzeciego sektora stały się nieodłącznym elementem kontynentalnego modelu finansowania kultury. 17 D. Ilczuk, W. Misiąg, Finansowaniei organizacjakulturyw gospo- darcerynkowej, IbnGR, Warszawa 2003.