166 R o z d z i a ł i – r o l a K U lt U r Y w Ks z ta łt o wa N i U s p o ł e c z e ń s t wa . . . kultury ze źródeł pozabudżetowych, bądź łagodzą ostrość reguł gry rynkowej (zarówno na rynku krajowym, jak międzynarodowym) w odniesieniu do instytucji, organizacji, twórców i producentów kultury, bądź też stwarzają preferencyjne warunki rozwoju dla twórczości narodowej lub przeciwnie – znoszą bariery ograniczające wymianę międzynarodową oraz wpływają na swobodny przepływ myśli i idei. Rząd, decydując się na stosowanie mechanizmów finansowania pośredniego, rezygnuje z części dochodów i liczy na dodatkowe środki uzyskiwane dzięki aktywności obywateli oraz instytucji. Przywileje podatkowe dotyczą przede wszystkim podatku dochodowego i podatków pośrednich. Wśród beneficjentów przywilejów podatkowych wyróżniamy trzy podstawowe grupy: artyści, instytucje zajmujące się produkcją oraz upowszechnianiem dóbr i usług kultury oraz prywatni darczyńcy. · Różnicują się formy bezpośredniego wsparcia dla twórczości. Rozwiązania stosowane w bezpośrednim wspieraniu twórczości można podzielić na cztery grupy: – wsparcie dla indywidualnych artystów (nagrody, dotacje, dofinansowanie i dodatki do świadczeń, granty na podróże, status artystyrezydenta, inne); – wsparcie dla artystów związane z ich funkcjonowaniem na rynku (korzystne pożyczki dla artystów, a także specjalne fundusze na zakup potrzebnych im materiałów; programy mające wyjaśnić artystom mechanizmy rynkowe, państwowe mechanizmy regulujące rynek sztuki: ograniczenia importu, gwarancje cen oraz zakup dzieł przez państwo); – wspieranie upowszechniania kultury (szereg kart redukujących opłaty lub zwalniających całkowicie z opłat wstępu do galerii, muzeów, na wystawy czy wydarzenia kulturalne); – systemy ochrony prawnej i socjalnej (public lending rights; stawki VAT). · Interwencjonizm państwa dotyczy również komercyjnej działalności kulturalnej i występuje przede wszystkim w sektorze przemysłów kultury, w szczególności kinematografii i rynku książki. Państwo dysponuje złożonym zestawem form interwencji. Najczęściej stosowany podział sprowadza się do wyróżnienia: interwencji