e Ko N o M i K a K U lt U r Y j a Ko d z i e d z i N a b a d a w c z a 167 bezpośredniej w formie różnego typu wsparcia finansowego, interwencji pośredniej typu fiskalnego i parafiskalnego. Interwencja może być stosowana podmiotowo – wobec konkretnych podmiotów indywidualnych lub zbiorowych oraz przedmiotowo – wobec określonego typu działalności lub na realizację określonego typu projektu. 3.2. Sytuacja w Polsce W Polsce w finansowaniu i organizacji działalności kulturalnej wiele po 1989 roku się zmieniło18. W latach 90. transformacja gospodarki z planowej w rynkową, a także reformy administracyjne wymusiły szereg działań adaptacyjnych ze strony sektora kultury. Były to często działania bardzo radykalne, ale nie wynikały ze strategicznego myślenia o rozwoju kultury, lecz zmian natury ogólnej. Zmiany te jednakże przyniosły wiele pozytywnych efektów. Dokonała się przemiana świadomości Polaków, którzy obecnie swobodnie stosują nowoczesne metody zarządzania kulturą, biorą udział w przedsięwzięciach opartych na partnerstwie różnych sektorów gospodarki, ekonomicznego znaczenia kultury, etc. Tworzą i działają w różnych obszarach sfery kultury i jej przemysłów, z pasją dają wyraz aktywności obywatelskiej, tworząc trzeci sektor – tak bardzo aktywny w kulturze, umiejętnie czerpią ze wzorów europejskich, wykorzystują środki finansowe pochodzące z różnych źródeł – w tym środki unijne, zręcznie odnajdują się w obszarze nowych technologii. Niemal wszystkie szczeble samorządów okazały się sprawnymi gospodarzami sfery kultury, co więcej, poza bieżącym administrowaniem środkami publicznymi przeznaczanymi na kulturę, odczuwają potrzebę planowania perspektywicznego w tej dziedzinie. Oznacza to, że Polacy dostosowali się do nowych warunków rynkowych, odnaleźli jako obywatele UE, stawiają czoła wyzwaniom globalizacji, a nawet kryzysowi ekonomicznemu. Podsumowując, ci którzy działają w obszarze kultury – artyści, animatorzy, administratorzy zaadaptowali się do nowych warunków 18 D. Ilczuk, M. Nowak, Reformakulturyw Polsce.W czymjestproblem?, Międzynarodowa Konferencja Ekonomikakultury–odteoriidopraktyki, Warszawa 2010.