2 0 Rozdział 1 i i – N o w e w Y z wa N i a e d U K a c Yj N e sklepie, na stadionie czy po prostu na ulicy. Opisywana tu propozycja problematyzacji programu wiedzy o kulturze wyrasta z przeświadczenia, że wiedza o kulturze ma najpierw uwrażliwić ucznia na kulturowy charakter jego najbliższego otoczenia i jego samego jako przynależącego do pewnych układów kultury. Stąd propozycja, by inicjacyjną rolę względem całego programu wiedzy o kulturze spełniało omówienie takich wymiarów kultury (a zarazem kategorii antropologicznych) jak, ciało, przestrzeń i czas w kulturze. W praktyce życiowej to, co naturalne i to, co kulturowe, przenika się wzajemnie i oddziałuje na siebie, czego najwyraźniejszym i najbliższym naszemu doświadczeniu przykładem jest nasza cielesność. Ciało i jego wygląd jest uwarunkowane kulturowo zarówno jako znak przynależności do określonej grupy czy kategorii społecznej (np. rytualne znakowanie ciała w kulturach pierwotnych, znaczenie fryzury w subkulturach), jak i jako narzędzie, którym posługujemy się w bardzo różny sposób (np. różne sposoby jedzenia lub spania). Przestrzeń w kulturze to nie tylko różnice w strukturze przestrzeni świętej i świeckiej (świątynia i dom) czy symboliczne znaczenie modeli przestrzennych (np. symbolika okrągłego stołu), ale też znaczenie typów przestrzeni dla relacji i kontaktów międzyludzkich (podział na przestrzenie dospołeczne i odspołeczne). Szeroki kontekst problematyki przestrzeni w kulturze pozwala również na umieszczenie w nim architektury jako zjawiska kulturowego, a nie tylko zjawiska z zakresu historii sztuki. Wreszcie czas w kulturze to m.in.: treści związane z klasycznym podziałem na czas cykliczny i czas linearny, wydobycie znaczenia różnych sposobów postrzegania czasu w kulturze (czas fizykalny, astronomiczny, przyrodniczy, kulturowy), jego doświadczania (czas indywidualny, społeczny; czas jednostki, rodziny, narodu) oraz mierzenia (rola kalendarzy i zegarów w kulturze). Z tymi zagadnieniami łączy się także kwestia relacji pomiędzy kulturą duchową i materialną. Myślenie o kulturze poprzez dychotomiczny, ostry podział na to, co duchowe i to, co materialne nie wydaje się słuszne. W rzeczywistości kulturowej duchowość i materialność przenikają się wzajemnie (co najlepiej widać w religii i sztuce). Zatem zamiast o różnicach lepiej jest mówić (i uczyć) o tej współzależności,