e d U K ac j a K U lt U r a l N a w p r ac ac h U N es c o... 23 skuteczne, jeżeli jednocześnie nie będzie się poszerzać wiedzy o kulturze i sztuce. Odpowiednie programy w tej dziedzinie powinny obejmować wiedzę i umiejętności w zakresie jednej lub wielu dziedzin sztuki – interdyscyplinarnych form wyrazu artystycznego, metodologii nauczania sztuki, metodologii nauczania interdyscyplinarnego sztuki i poprzez sztukę, konstrukcji programu nauczania, formalnej i nieformalnej edukacji artystycznej. W przypadku tej ostatniej, szczególną rolę przypisuje się ośrodkom prowadzonym przez społeczności lokalne, ale istotną rolę mogą spełniać nowocześnie zorganizowane muzea z rozwiniętymi programami edukacyjnymi, galerie i ośrodki sztuki współczesnej, ośrodki muzyczne, biblioteki czy teatry. Co ciekawe, wskazuje się także na bardzo pozytywną rolę synergii nauczania poprzez sztukę z edukacją środowiskową. Wyzwania XXI wieku związane między innymi z rozwojem nowych technologii i mediów wymuszają poszerzenie edukacji artystycznej o zagadnienia związane z nowymi mediami, sztuką komputerową, sztuką w sieci, etc. Szersze włączenie artystów do procesu nauczania poprzez ich współpracę z nauczycielami różnych przedmiotów – nie tylko związanych z nauczaniem poprzez kulturę, lecz także bezpośrednią pracę z uczniami – wymaga od nich przygotowania pedagogicznego uzyskanego w szkołach artystycznych. W większości strategii rozwojowych kreatywność spełnia istotną rolę, ale na ogół nie dostrzega się znaczenia edukacji uwzględniającej edukację artystyczną jako „głównego środka wspomagania kreatywności”. Aby to zmienić, potrzebna jest współpraca instytucji na wielu szczeblach: ministerialnym – ze szczególnym uwzględnieniem współdziałania ministerstwa właściwego do spraw kultury z ministerstwem właściwym do spraw edukacji oraz ministerstwem do spraw nauki i szkolnictwa wyższego; na poziomie samorządowym – między instytucjami odpowiadającymi za sprawy kultury i za sprawy edukacji; na płaszczyźnie współpracy instytucji kultury ze szkołami oraz nauczycieli z twórcami kultury. Jak stwierdza się w dokumencie – „współpraca ta ma na celu usytuowanie kultury i sztuki w centrum edukacji, a nie na marginesie programów nauczania”. W ostatniej części „Mapy drogowej” wiele uwagi poświęca się badaniom dotyczącym edukacji artystycznej i kreatywności, sugerując