p r z Y K ł a dY p r o j eK tów d ot Ycz ącYc h K r e at Y w N eg o N aU cz a N i a ... 295 możliwe dzięki ciągłej obserwacji procesu uczenia się u dzieci z różnych środowisk kulturowych, różnej płci oraz z różnymi predyspozycjami. Program zakłada umożliwienie im współpracy z rówieśnikami na partnerskich zasadach, a rodzicom pozostawienie wolnej ręki w kwestii doboru realizowanych projektów edukacyjnych. Nauczyciele biorący udział w programie cieszą się dużą autonomią, co przejawia się w braku podręczników metodyki nauczania, wytycznych programowych czy obowiązku przeprowadzania testów osiągnięć. Najważniejsza w ich pracy jest wnikliwa obserwacja podopiecznych, dzięki czemu mogą precyzyjnie zaplanować i zrealizować indywidualne programy nauczania. Zajęcia praktyczne – opracowane na podstawie takich obserwacji – skupiają się na zainteresowaniach i predyspozycjach poszczególnych uczniów. Zachęcane są one do wyrażania siebie poprzez angażowanie się w zajęcia teatralne, artystyczne, ruchowe czy muzyczne. Każda z placówek, działająca w systemie „Reggio Emilia”, posiada własne atelier, w którym kreatywni profesjonaliści inspirują swoich podopiecznych do działania. Niewątpliwym sukcesem programu jest fakt, że zajęcia, w których uczestniczą dzieci postrzegane są przez nie jako zabawa. Nauczyciele nie są „belframi”, ale partnerami i przewodnikami na drodze rozwoju swoich podopiecznych. Nauka poprzez improwizację, realizację zadań, których cel nie musi być z góry określony, otwartość i umiejętność cieszenia się z niespodziewanych efektów – wszystko to sprawia, że uwaga skupia się głównie na procesie poznawczym, a nie na osiągnięciach i ocenach. W myśl programu – dobrze przeprowadzony projekt to taki, który jest w stanie wywołać zainteresowanie na odpowiednim poziomie oraz poczucie niepewności. Dzieci postawione w takiej sytuacji zmuszone są rozwiązać zadanie, uruchamiając pokłady kreatywności, dzięki czemu otwierają się przed nimi różne ścieżki rozwoju i nieograniczone możliwości. Aranżacja fizycznego środowiska, w którym przebywają uczniowie jest jednym z podstawowych aspektów funkcjonowania systemu i często jest postrzegana jako „trzeci nauczyciel”. Podstawowym zadaniem jest przemodelowanie przestrzeni klasy tak, by stanowiła integralną część szkoły, a tej z kolei tak, by jak najlepiej integrowała się z otaczającą ją społecznością.