78 R o z d z i a ł i – r o l a K U lt U r Y w Ks z ta łt o wa N i U s p o ł e c z e ń s t wa . . . Żeromskiego. W Polskim Radiu było miejsce dla polskiej literatury najwyższej rangi. W Wydziale Literackim pracował Jan Parandowski, autorką pierwszej powieści radiowej „Dni powszednie państwa Kowalskich” była Maria Kuncewiczowa. Transmitowano koncerty najwybitniejszych orkiestr europejskich, a w 1935 roku powstała radiowa orkiestra symfoniczna pod dyrekcja Grzegorza Fitelberga. Polskie Radio miało się stać, jak pisał tygodnik „Radio”: duchowym źródłem kultury, często jedynie dostępnym dla najszerszych mas społeczeństwa, nawet w najbardziej odległych od Centrum życia umysłowego kraju osadach”1. Początki polskiej telewizji to też wydarzenie kulturalne. 5 października 1938 roku na ekranach kilku odbiorników w Warszawie można było zobaczyć film „Barbara Radziwiłłówna” w reżyserii Józefa Lejtesa z Jadwigą Smosarską w roli tytułowej. Takie spojrzenie na zadania radia, a później także telewizji, wywodzi się z programu działania brytyjskiej stacji BBC, który został opracowany przez pierwszego dyrektora, Johna Reitha. To on zadecydował, iż przedsięwzięcie zainicjowane przez grupę pionierów łączności bezprzewodowej, wśród których był między innymi wynalazca radia, Guglielmo Marconi, rozpoczęło służbę publiczną. Przez kilkadziesiąt lat taki sposób myślenia dominował w krajach europejskich. Jak pisze Karol Jakubowicz – polityka medialna zmierzała (przedewszystkimw radiofoniii telewizji)dorealizacjicelówkulturalnychi społecznych.Celemgłównymbyłarealizacjazapośrednictwem radia i telewizji usługi powszechnej, dostarczającej wszystkim tychsamychtreścizaspokajającychichpotrzebyobywatelskie,edukacyjnei kulturalne2. Do takiej koncepcji nawiązywali także autorzy koncepcji polskich mediów publicznych zawartych w projektach ustawy o radiofonii i telewizji dyskutowanych w latach demokratycznego przełomu, po wyborach 1989 roku. Prezentując w Sejmie rządowe projekty ustaw 1 Z. Chomicz, 80latPolskiegoRadia.Kalendarium1925–200, Polskie Radio S.A., Warszawa 2005. 2 K. Jakubowicz, Mediapubliczne.Początekkońcaczynowypoczątek, Wamp, Warszawa 2007, s. 44.