90 R o z d z i a ł i – r o l a K U lt U r Y w Ks z ta łt o wa N i U s p o ł e c z e ń s t wa . . . infrastruktury. W ostatnim okresie najważniejszą barierą stają się już nie ograniczenia techniczne, ale problemy mentalne. 40% osób bez dostępu do Internetu w domu deklaruje brak takiej potrzeby, a 20% – brak odpowiednich umiejętności. Dodatkowo w latach 2003–2007 ok. 16–18% Polaków posiadało w domu komputer, ale go nie używało. W tych samych latach 13% internautów zrezygnowało z Internetu14. W sytuacji, gdy coraz więcej treści dostępnych jest tylko w Internecie, pojawia się zjawisko opisywane jako „wykluczenie cyfrowe”. Mówiąc o konsekwencjach wykluczenia cyfrowego dla uczestnictwa w kulturze, należy pamiętać, jak niewielki jest kontakt Polaków z kulturą w formach tradycyjnych. Wg badań CBOS z lutego 2010, blisko połowa Polaków w ciągu całego roku nie poświęciła ani minuty na czytanie książek, ogromna większość nie była w teatrze (rys. 7). Jednocześnie czas poświęcony na kontakt z mediami i Internetem przekracza średnio w ciągu roku 2 tysiące godzin. W sytuacji, gdy media i Internet stają się najważniejszymi kanałami kontaktu z kulturą, wykluczenie cyfrowe stwarza istotną barierę także dla uczestnictwa w kulturze. Rys. 7. Wybrane formy kontaktu z kulturą Źródło: CBOS, Komunikat z badań, Warszawa, luty 2010, oprac. K. P. Warto równocześnie zauważyć, że – wbrew potocznym opiniom – Internet nie ogranicza bezpośredniego, „żywego” kontaktu z kulturą. 14 GUS (2008), Wykorzystanietechnologiiinformacyjno-telekomunikacyjnychw przed- siębiorstwach,gospodarstwachdomowychi przezosobyprywatnew 2008roku.