references
1 06 K R A J O B R A Z
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
Ustawowej defi nicji ład przestrzenny doczekał się po raz pierwszy trzynaście lat po powierzeniu samorządom zadania jego strzeżenia. Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym30 zdefi niowała go jako „takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne”. Brak zrozumiałych i jednoznacznych defi nicji powodował nie tylko różnice w interpretacji podstawowych pojęć, które branżowi specjaliści, samorządowcy, urzędnicy i obywatele mieli prawo rozumieć i rozumieli w dowolny sposób. Pozwalał on również legitymizować odsuwanie omawianych zagadnień na dalszy plan. Wobec ogromu pilnych potrzeb, z jakimi zmierzyć się musiały zrestytuowane samorządy – problemów organizacyjnych przy tworzeniu i obsadzie struktur urzędowych, braków infrastrukturalnych dotyczących m.in. obszarów drogownictwa, wodociągów i kanalizacji, bezpieczeństwa, służby zdrowia, edukacji itp., każdy sygnał ze strony ustawodawcy sugerujący, że jakieś zadania mają znaczenie drugoplanowe i pozwalający dzięki temu uniknąć dodatkowego zaangażowania sił i środków przyjmowany był z ulgą. W sytuacji, gdy władze państwowe i samorządowe wycofały się z działań i świadomej odpowiedzialności za wygląd i kształtowanie polskiego krajobrazu, procesy te zaczęły nabierać charakteru żywiołowego, nieskoordynowanego i sterowanego jedynie „niewidzialną ręką rynku”. Dodatkowo debata publiczna na temat jakości i kształtu polskiej przestrzeni przez długie lata nie miała szans zaistnieć w wymiarze publicznym, gdyż wszelkie próby przekonywania o prymacie interesu publicznego nad prywatnym spotykały się z niechęcią: „W Polsce odbiór społeczny wszelkich form ochrony jest bardzo zły, a wszystkie formy ochrony powierzchniowej mające w nazwie park są postrzegane jako hamulec rozwoju. Opinia taka powszechna jest także wśród samorządów lokalnych (…)”31.
30 31
Dz.U. 2012, nr 647 j.t. Ochrona krajobrazu przyrodniczego…, op. cit., s. 11.
